फित्काैली डटकमविजुली महात्म्य
०५६ सालको चुनाव ताका हुनुपर्छ… गाउँमा बिजुली आउने हल्ला चल्न थाल्यो। बाटो पनि ल्याउने रे भनेर बारी बारीमा फित्ता तेर्स्याउने उपर्सेट पनि छिराए गाम्ले टाठाले । मेरो घरै मुनि… मेरो त अंशको पाखाबारी । मेरो त भैसीको थलो । मेरो त खेत पाखो जम्मै बाटो नापेर किला गाड्या छ । नम्बर समेत लाएर गो, हो न हो गाउँमा के के न हुने भो …। बारीमा गाडेका नापोको किला हेर्दै समेत हिँडियो….केटाकेटी बेला केके न होला भनेर कसैले नदेख्ने गरी उखलेर जम्मा पारियो, चुनाव सकियो अलि बर्ष फेरि कुरा सेलायो । लौ अर्को बर्षबाट दशैंमा झिलिमिली बत्ति बाल्न पाइन्छ भन्दै घर घरै पैसो उठाएर जम्मा पार्यो भने गाविसले नि हाल्दिन्छ भन्दै फेरि कुराको खेती सुरु गरे । पैसो उठाए…! होइन, होइन बसे । घर घरै अनेक आशा देखाएर उठाको पैसो पोको परेर टाठा हराए । यो साल बत्ति बल्ल बलेन । अर्को साल बल्ला बलेन । गाउँ गाउँमा घाम बत्तिको चलन चलेको थ्यो । धन हुनेले बेलैमा आँटे र राखे । नहुनेले र बिजुली बत्तिको अलि बढी नै आश गर्नेले राखेनन्न् । हामीले टुकी बत्तिको बैकल्पिक व्यवस्था ब्याट्रीबाट बाल्ने टुकिमारा । रेडियोमा बजेर झोल निस्कन थालेका थोत्रा ब्याट्री गोबर पानीमा चोपेर तामा र जस्ताका पाता जोडे पछि घरै झलल हुने गरी गोबरबत्ति समेत उपयोग गरेकै हो । नयाँ ब्याट्री नकिनी पुरानो नहुने भएपछि त्यो पनि खर्चिलो नै हुने भो । समय पनि लाग्ने भो ।
यो पाराले हुँदैन भन्ने लागेपछि अलि कति भने पनि सरकारी अनुदानमा घामबत्ति राख्ने निर्ने गरेर बहिनी सदरमुकाम पोखरीथोक पुगिछन् । गामका अरु ८–१० घरले पनि तेही मौकामा घाम बत्तिकिने । घामबत्ति बाल्न थालेको केही वर्ष नपुग्दै बिजुली मैया आउने हल्लाखल्ला फेरि बढ्यो । दार्हे डोजर गाम गाममा छिर्न थाल्यो । बाटो खुलेपछि बिजुलीका खम्बा तेर्सिन थाले । ठडिने कहिले हो भनेर बाटो हेरियो । खम्बा ठडियो । तार थुप्रियो, टाँग्न आलटाल गरे । गाबिसको पैसो बर्सेनि बिजुली मैयाका नाममा टाठाले खेलाए कि कुन्नि ! सबै तिनलाई भो । कति वटा दसैँ गो गो, एक बर्ष त तार पनि टाँगे । बिजुली मैया उत्ताउली हुन्छिन् नियन्त्रण गर्नु पर्छ, ट्रान्सफरमर राख्न पर्छ भन्दैछन् जान्ने बुझ्नेले । त्यसले अर्को दशैँ खायो । तार टाँगेको देखेपछि घर घरमा वायरिङ गर्दिन्छम् भन्नेहरू गाउँ पसे । मूल्य कसे । भित्र पसे । चिप्लो घसे । बिजुली नभका घरघरमा बल्भ झुण्ड्याएर बेपत्ता भए । गामका भने बिजुली जोड्ने ट्रेनिङ लिन सहर पसे । आउँदा अर्कैले आफ्ना घरमा बिजुली जोडिकन भागी सकेछ । अर्को न बर्ष गाममा बत्ती आयो । घरमा बलेन । जोडेको मिलेन छ, फ्युज गयो ! गाममा बत्ति आउँदा बत्ति कुरेर बसेका हजुरबा हजुर आमा परमधाम भैसकेका थिए । केटाकेटी ठिटामिटा भैकन कोई सहर कोही विदेशको रहर । छाँटिइसकेका थिए । बिजुली जोडेको केही महिनामा हाम्ले पनि घर छोडेम् । छानामाथि राखेको घाम बत्ती तेतिकै थियो ।
घर छोडेपछि बिजुली र घामबत्ति दुवै बाल्नै नपर्ने भो । मुसाले खोलेर भत्केका पिँढीका प्वाल टाल्न नपर्ने भो । सहर छिरियो यतै झिलिली ठानियो । सहरको दुर्दशा ! के बयान गर्नु ! कताको झिलीली हुनु ? सहर झन् अन्धकार हुँदै गाको पो रैछ । लौ भएन, गामको घामबत्ति यतै ल्याम भनेर निर्णय भो । अस्ति गाम गाको बेला धुरी चढेर भाइले घरको घामबत्ति निकाल्यो । अहिले सहर ल्याछम् । बिजुली मैया, तिमी जेसुकै गर । तिमीसँग हामी रिसाका छम् । तिमी नभए नि उज्यालोमा अब हामी बस्छम् । इति बिजुली महात्म्य !!
गोरखा
