नेपाली हास्यव्यङ्ग्य अनलाइन पत्रिका

विजय खरेल :

हाओ – सर हाओ, एकदिन त नि मैले राम्ररी घोत्लिएर सोचें, अझ राति पनि धेरै बेर सोचें, अनि पो एउटा टुङ्गोमा पुगे । त्यो के भने नि जीवन त सिद्धान्तका जडतामा होइन, बरु सिद्धान्तलाई पो जीवनका व्यवहार र अनुभूतिसित चलाउनु पर्ने रहेछ |

यी हुन् हाम्रा ठाउँका ठूला दार्शनिक जो आफूलाई एउटा घनघोर क्रान्तिकारी भएको धाक पिट्ने गर्छन् । कट्टर भौतिकवादी, मार्क्सवादी, लेनिनवादी र माओवादका गफ झिक्न थालेपछि उनका मुखबाट सिद्धान्तका झिल्का छुटेझैँ लाग्छ ।

मार्क्सवादी पण्डित बा वाम पण्डित भन्थे कतिले उनलाई । मान्छेका सामाजिक र साँस्कृतिक व्यवहार र परम्परावादी कुरा र कार्य अनि विचारमा उनी अरूलाई घोर प्रतिक्रियावादी वा जडसूत्रवादी चरित्रले पलायनवादी भएको दोष निकालिदिन्थे । यसै पनि जडसूत्रवादी चरित्रको व्याख्या उनी राम्ररी नै गर्न सक्थे ।

उनका चै कान नपर्ने गरी मान्छेहरू भन्थे। यी भर्खरै पञ्चायतबाट यता छिरेका हुन् नि त – । त्यही भएर त इनी नयाँ जोगीको बाक्लो खरानी’ झैँ भएका । यद्यपि यो कुरो उनलाई राम्ररी नबुझ्नेहरूले भनेको पनि हुनसक्छ । ज-जसले उनका कान पछाडि भनेको भए पनि उनी आफ्नो सिद्धान्तको कट्टरपन बचाइराख्न र अरूमा धाक जमाइराख्नलाई ताक परे भात खाँदा समेत यसो अप्सानी हाल्दा पनि मार्क्सवाद, लेनिनवाद र माओवाद वा सर्वहारावादको मन्त्र जपेर थाल वरिपरि पानीको घेरा हालेकै गर्थे ।

जे होस्, हाम्रो जिल्लामै उनी एक जना नमूनाका भौतिकवादी र क्रान्तिकारी विचारका मान्छेमै दर्ता थिए । यस कुरामा धेरैलाई पूर्ण विश्वास नै थियो । अझ मान्छेहरू त के सम्म पनि भन्थे भने यी र यी जस्तै दुई चार सिद्धान्तवादीहरू हाम्रो मुलुकमा भैदिए छिट्टै नै साम्यवाद पनि आउँथ्यो होला । त्यसै भइरहेको पनि थियो – धेरै दिनसम्म ।

एकदिन विहानै काम विशेषले म उनका घरको बाटो हुँदै कतै गइरहेको थिएँ । उनी त नुहाइ धुवाइ गरी अर्ध नाङ्गै जस्तो सेतो कछाडमा, जनै र टुप्पीबाट पानीका थोपा झार्दै बाटो छेउका फूलहरू पो टिप्तै रहेछन् । अब छक्क पर्ने पालो मेरो थियो । छक्कै पर्नु मात्र कहाँ हो र, दङ्ग नै परें गिदी सक्सकायो, मुख फोरिहालें- के हो हजुर – – । यी फूलको नास किन पार्न लाग्या होला – ? कि कतै कसैको स्वागत अभिनन्दनको कार्यक्रम छ ? टिपेपछि त यी – फूलहरू ओइलाइहाल्छन् ।

मेरो कुरा सुनेपछि त उनले मुख नै अमिलो पारेझैं देखिए । उनले मुन्टो निहुराएरै भने – के को स्वागत अभिनन्दन हुनु नि – याँ पुरेत बा’ले पन्ध्र दिनसम्म एउटा ग्रहको पूजा र जप गर्नु भन्या भ’र । के गर्ने र – ! सिद्धान्तकै फाँको मारेर मात्रै व्यवहार नचल्ने भएपछि –, अलिक व्यवहारसित पनि सम्झौता गर्नुपर्ने रहेछ । उता उनी एकछिन अल्मलिए । केही बेरपछि फेरि भने- आखिर व्यवहार पनि त एउटा चिज रहेछ, सिद्धान्तकै कुराले मात्रै चामल नभिज्ने भएपछि त जीवनमा दुःख, सुख, रोग व्याध, ऋण धनका अनेकौं व्यवहारले बुर्कुसी मार्न थालेपछि पो त जीवन त अमिला चामल चपाउनु जस्तै हुने रहेछ । यसरी गन्गनाउँदै थाल भरी फूल लिएर उनी भित्र पसे । अब पो घोत्लिने पालो मेरो थियो ।

कवि लेखनाथ पौड्यालको एउटा कविताको उक्तिलाई गुन्गुनाउनलाई मनमा फुरी हाल्यो – जो हो नबर्सिने मेघ उसकै हुन्छ – घर्घर ।

०००
‘झिल्काहरू’ (कुथुङ्ग्रीहरूकाे बटुलाे) २०७९