नेपाली हास्यव्यङ्ग्य अनलाइन पत्रिका

भोलानाथ सुवेदी :

दिमाग पनि कति चलाउनु । दिमाग चलाउँदा चलाउँदै टाउकाको रौ झरेर बाँझै भइसक्यो । भुमरीले उडाएर उखलेको छ कपालका जरासम्म । समथर मैदान बनेको छ टाउको । यस्तोलाई त तालु भन्छन् । तालुमा आलु फल्छ भन्ने त मैले पनि सुनेकै हो । तर रोपिदिने कसले गोडिदिने कसले । पानी पनि लगाउ नै पर्ला । कामदारलाई ज्याला तिर्न नसकेर अंशमा पाएको एउटा बारी पनि बाँझो राख्नु परेको छ ।

कहिलेकाहीँ कस्तो खल्लो, बेस्वाद लाग्छ आफैँलाई । बेलाबेला दिमाग विचारहीन भइदिन्छ । तपाईंलाई कस्तो हुन्छ ? मलाई घरिघरि विचारका नसाहरू मरिसकेको भान हुन्छ । शून्य विचार बोकेको दिमाग लिएर पुराण सुन्न हिँडेको मान्छे घरमा आएर कुन शास्त्रको ज्ञान बाँड्ला । म पुर्पुरोमा हात लगाएर सोचमग्न छु । भाषण सुन्न गएको बेला ताली बजाउन बिर्स्यो भने अरुले के भन्लान् भन्ने चिन्ता थपिएको छ दिनदिनै । सामान किन्न बजार गएको बेला बाटोमै कहाँ जान लागेको पत्तो पाउन सकिएन भने के को अत्तो थाप्ने हुन घरकाले । यस्ता अनावश्यक विचारले घर गरेको छ दिमागमा त्यसैले त मेरो कपाल झरेर तालु बनेको होला । म कल्पनामा निमग्न भएको छु । अचेल मलाई हाम्रो देशको कुर्सीमा थचारिनेहरू शून्य दिमागका डमीजस्ता लाग्छ । यिनीहरू हाम्रा लागि चिटिक्क पारेर सजाइएका बुख्याचा मात्रै हुन् । हामी तिनैको हातमा हाम्रो सुन्दर भविष्य जिम्मा लगाएर आनन्दले निदाउने चेष्टा गर्छौ । हामी मुर्ख बनाइएका हौ कि मुर्ख भएका हौ यो शताब्दी सोच्दासोच्दै बित्ला जस्तो छ । कपडाका पुत्ला बनाएर शासकहरूको दाहसंस्कार गर्दा चौकीमा लगेर पुलिसले कति कोर्रा हानेको छ डडाल्नोमा । जे गरे पनि यी हाम्रा आशाका केन्द्र हुन् । त्यहाँ उनीहरू हाम्रा लागि जागिर खान गएका हुन् । त्यसकारण जनताको समस्या सल्ट्याउने फुर्सद उनीहरूलाई हुँदैन ।

उनीहरूको दिमागमा फलामलाई सुन बनाउने सोच आउँछ । कसरी बनाउने भन्ने सोच्न पनि उनीहरूलाई खेताला चाहिन्छ । त्यही खेतालाको विकसित पद हो स्वकीय सचिव पद । आफ्ना गोजीका धोती टोपीका, बाहुलाका, कछाडका, जुत्ताका, चप्पलका, टाउकाका दराजका, सोफाका हेरालु कक्षका पिरालु व्यक्ति हुन् स्वकीय सचिव । हेर्दा हेर्दै कोठामा सामान पुर्‍याउनेदेखि हस्ताक्षर चलाउनेसम्म योग्यता राख्छन् यिनीहरूले । मुख चलाउने, कान भर्ने आफ्नो दुनो सोझ्याउने र देशको ढुकुटीमा लामो हात गर्ने सम्म पहुँच हुन्छ यिनीहरूको । रातो पासपोर्टको दुरुपयोग गरी विदेशमा मान्छे बेच्ने पनि यिनीहरूको नै देन हो । यी चम्चा हुन् । देशको ढुकुटी रित्याउने पाल्तु मुसा । सुन्दा कस्तो हलुका जस्तो लाग्ने यो शब्द मान्छे देख्दा पनि हलुकै लाग्छन् नपत्याए अहिलेका पालिका अध्यक्ष वा त्योभन्दा तल वडा अध्यक्षका चम्चाहरूलाई यसो तौलेर विचार गर्नुस् त । तिनीहरू चम्चा भन्दा गह्रौ अवश्य हुँदैनन् । उपल्लो पदमा पुगेपछि आफ्नो अघिपछि कोही नहुँदा यसो झिँगा धपाउने र जी हजुरी गर्नलाई सिर्जना गरिएको पद हो स्वकीय सचिव । यिनीहरू जुन थालमा खायो त्यही थाल प्वाल पार्छन् र आफ्नो दुनो सोझ्याउँछन् ।

चम्चेहरू स्थायी हुँदैनन् । यी त लुतो जस्तै हुन सर्छन् । आफ्नो स्वार्थका लागि आफन्तलाई काखमा राखेर गला दबाउने हर्कत हुन्छ यिनको । नपत्याए एकचोटी त्यो माथिको ठूलो कुर्सीमा बसेर डकार छोडिरहेको मान्छेलाई सम्झनुस् त । याद अवश्य आयो होला ल अब भन्नुस् त्यसलाई तपाईं के भनेर सम्बोधन गर्नुहुन्छ । संसारमा मान्छेका अनगिन्ती प्रकारहरू छन् । यहाँ धेरैले महिला र पुरुष मात्र भनेर मान्छेलाई सिमित परिबन्धमा बाँधेको देखिन्छ । चम्चे, झोले, हुक्के, बैठके, ढोके, द्वारे आदि यसका प्रकारमा पर्दछ । यी मध्येको प्रमुख पद हो चम्चे पद । चम्चाहरू स्वार्थको खाना पस्कन्छन् । एक कानदेखि अर्को कानसम्म खबर पुर्‍याउन यिनीहरू माहिर हुन्छन् । यिनी हरू टुप्पाबाट पलाएका हुन् । यिनीहरूको जरो हुँदैन । यिनीहरूका आम्दानीका स्रोत भेटिँदैनन् । करोडौंको महलमा बस्ने र करोडौंको गाडी चढ्ने ल्याकत यिनीहरूको हुन्छ । सिंहदरबारमा प्रत्येक कोठामा यिनीहरूको पहुँच हुन्छ । नास्तादेखि कापीकलमसम्म पानीको बोतलदेखि स्टिचको पिनसम्म यिनीहरूकै चम्चागिरीमा चम्कँदै दरबारभित्र पस्छ र करोडौं असुलेर बाहिर निस्किन्छ । यिनीहरूलाई बिल काट्नु पर्दैन, राजस्व तिर्नु पर्दैन । जुनसुकै ठाउँमा यिनीहरू बिना टिकट पुग्छन् त्यसैले त यी चम्चै हुन् राष्ट्र सिध्याउने भाइरस । चम्चाहरूले मान्छेलाई उचालेर सगरमाथाको चुचुरोमा पुर्‍याइदिन्छन् त कहिले भासमा धकेली दिन्छन् ।

तपाईं कुन वर्गको पद ओगट्ने मान्छेमा पर्नुहुन्छ आफ्नो मूल्याङ्कन शौचालय गएको बेला जनै कानमा सिउरेर विचार गर्नुहोस् । तपाईं चम्चे हो कि होइन यसको मूल्याङ्कन तपाईंले गर्ने होइन अरुले गरेकै हुन्छन् । एउटाको कुरा अर्कालाई लगाउने र आफ्नो स्वार्थ पुरा गर्न तपाईं कति सफल हुनुभएको छ या भनसुन गरेर आफ्नो काम छिट्टै सक्नुभएको छ भने तपाईं चम्चाको वर्गभित्र पसिसक्नु भएको छ । चम्चाको सदस्यता लिइसकेपछि मान्छे अल्छी बन्छ र जीवन परनिर्भरतामा बाँच्न अनेक प्रपञ्चहरू गर्न थाल्छ । भन्दा मनमा चिसो पस्छ । चम्चाहरूले आफ्नो स्वार्थ पूरा गर्न उल्फाको धनमा फुपूको श्राद्ध गर्न पनि बेर लगाउँदैनन् । नचिनेको मान्छेलाई जन्मदिनको शुभकामना टर्क्याउने र फोटो खिच्न अघि सर्नेहरू पनि चम्चावर्गका केन्द्रीय सदस्यमा मनोनित भइसकेका व्यक्तिभित्र पर्छन् । यिनीहरूले कहिल्यै आफ्नो पकेटबाट पैसा तिरेर होटलको बिल तिर्दैनन् खाजा खुवाउँदैनन् । गाडीभाडा तिर्दैनन् यिनीहरूलाई प्लेनमा उड्ने सोख हुन्छ । त्यसैले त यिनीहरू लुते र निम्छरा हुँदैनन् । यिनीहरू तपाईं हामीभन्दा फरक हुन्छन् । चम्चेहरूले गर्दा सत्ताको कुर्सी डगमगाएको देखिन्छ । बेलाबखत त यिनीहरूले व्यवस्था परिवर्तन गरिदिन्छन् ।

मान्छे यति आशावादी भयो कि ऊ आफ्नो सास पनि केही पाउने आशाका लागि मात्र फेरिरहेको छ । तपाईंले कसैलाई आँ गरेर मुख बाउन लगाउनु भयो भने ऊ रिसले रनक्क रन्किँदै भट्टीभित्र खुट्टो पुर्‍याउँछ । यस्तो समयमा शासक वर्गको चम्चा हुन पाउनु चानचुने कुरो अवश्य होइन । चम्चाले बिहान तोकिएको कार्यक्रमलाई बेलुका बनाइदिन्छ । रात्रीको कार्यक्रमलाई दिनमा गराइदिन्छ । उडाउने, गुडाउने, ढोगाउने, खुवाउने सबै तजविज चम्चाकै चरणमा शरण लिन पुग्छन् । नपत्याए निश्चित समयमा हुन्छ भनेर तोकिएको कार्यक्रम किन ठिक समयमा हुन नसकेको यसबारे तपाईंले के महसुस गर्नुभएको छ ।

चम्चाहरूको विश्वास पात्र बन्ने शासकले प्रगतिको शिखर चुम्दैन । उसलाई त उनीहरूले संसारै एकै मुठीमा सीमित भइसकेको भूत चढाइदिन्छन् । चम्चाहरूले कागज बोल्न बाध्य बनाउँछन् । नेपालका राजनीतिक दलहरूलाई चम्चाबाट टाढा राख्न सके मात्र उनीहरूको साख लामो समय टिक्न सक्छ नत्र यिनीहरू धार हराएका भुत्ते खुकुरी जस्तै बन्न पुग्छन् । चम्चाहरूको चकचकमा भुलेर ।

०००
लिखु, ओखलढुङ्गा
९८४३०५४१६१