अशोककुमार शिवामृगतृष्णा
यो मृगतृष्णा वा मृगमरिचिका भन्ने चिज फाइदाजन्य चाहिँ अवश्य नै होइन रहेछ । त्यसैले यो भ्रमबाट जो कोही पनि बाहिर निस्कनु श्रेयस्कर हुने देखिन्छ । जय होस् मृगेश्वरीको ।
अशोककुमार शिवा :
मृग जङ्गली जनावरमा पर्छ । मृगका विभिन्न वंशहरू पाइन्छ । मुसे मृग जुन हाल लोपको अवस्थामा छ । घोरल, हरिण, रातो मृग र कस्तुरी अरु वंशका मृगहरू हुन् । यी मृगहरू मानव जीवनमा अति उपयोगी देखा परेका छन् । अझ कस्तुरीको बिना त झन् मुल्यवान छ ।
मृग उपयोगी मात्रै हैन यसलाई सौन्दर्यको परिचायकको रुपमा पनि उपयोग गरिएको पाइन्छ । मृगका आँखा अति सुन्दर हुन्छन् । मृगको झैँ राम्रो आँखा भएकी स्त्रीलाई मृगनयनी भन्ने चलन छ । यस्तालाई मृगलोचनी पनि भनिन्छ । मृगका जिउडाल पनि साच्चै राम्रा हुन्छन् ।
राम्रो कुरामा लोभिनु मान्छेको स्वभाव नै हो केही राम्रो देख्यो कि त्यसैमा लहसिने चलन स्त्री पुरुष दुवैमा हुन्छ नै । पुरुष खुलेर प्रकट गर्छन् भने स्त्री लुकेर लुकाएर । मन पनि काइदाले मान्ने फेरी हेर्यो देख्यो पुग्यो होइन हेर्यो देख्यो अल्झ्यो । अल्झिनेसँग के लाग्छ आफै कुनै अल्झोमा अल्झिएको थाहा पाउनु छैन । यो इच्छा आकाङ्क्षा भन्ने चिज पनि बडो अनौठो हुने रहेछ । आकाङ्क्षा चाहनासँग जोडिएर इच्छा बनी उपस्थित हुँदोरहेछ । आकाङ्क्षा सोझै इच्छा बनेर चाहनालाई नसमेटी आएको रहेछ भने त केही राम्रो कुरा होला तर चाहना तीव्र बनी आकाङ्क्षा लिएर उब्जिएको इच्छा बाह्रसिङ्गे भाले झैँ हुन बेर लाग्दैन ।
मृगका आँखाको दृष्टि क्षमता पनि उत्तिकै तेज तर्रार हुने रहेछ । यिनीहरू धेरै परसम्म देख्न र त्यहाको वस्तुस्थिति मापन गर्न सिपालु हुन्छन् । धेरै पर हिंस्रक जन्तु आएको मृदले सजिलै देख्न सक्दछ । यिनीहरूको यहि दृष्टितेजका कारण आफ्नो ज्यान बचाई राख्ने गर्छन् । दृष्टितेज उस्तै अनि लाम्चिलो चन्चले अुाखा नै मृगको आकर्षक केन्द्र हो भन्दा पनि खेर नजाला ।
मान्छेको मनमा उब्जिने मृगतृष्णा अर्को रोचक कुरा हो । ऊ आफू उभिएकै ठाउँबाट पर कतै प्यास बुझाउने कुवा देखिरहेको हुन्छ । कल्पनामा नै मृग दौडिए झैँ दौडिई पानी भेट्न जाँदा त्यहाँ पानी नभटेपछि मृगमरिचिकामा मरिच चपाए सरह बनेर मुख पुरै बिगार्ने पनि गर्दा हुन् । अझ मृदंग झुण्डाएर त्यसै दंग परेर बर्कुसी मार्दै हिँड्नेको हकमा के हुँदो हो त्यो कल्पना गर्न सकिएन । किनकी आफू अहिलेसम्म त्यस प्रकारको गति नलिएको मान्छे न परियो ।
के जायज के नाजायज लेखाजोखा छैन, खाली देख्यो मृगतृष्णा । तिर्खाएको मृगले कतै पर क्षितिजको प्रकाशले टल्किएको बालुवालाई पानी देख्छ कि देख्दैन होला भनेर सोच्दा देखिने दृश्य त फरक होला त्यसैले मृग पनि पर पानी भएको भ्रममा त पर्छ नै होला । यस्तो दृश्य देखेर लम्केर त्यतैतिर चाहिँ जाला या नजाला त्यो अध्ययनकै विषय होला । टलक्क पानी टल्केको भ्रमपूर्ण दृश्यलाई सही मानेर दौडिनेहरू कहाँसम्म दौडदा हुन् तर हापछाप भने बेस्सरी नै चलेको देखिन्छ ।
अन्तमा, यो मृगतृष्णा वा मृगमरिचिका भन्ने चिज फाइदाजन्य चाहिँ अवश्य नै होइन रहेछ । त्यसैले यो भ्रमबाट जो कोही पनि बाहिर निस्कनु श्रेयस्कर हुने देखिन्छ । जय होस् मृगेश्वरीको ।
०००
गल्कोपाखा, काठमाडौं ।
