नेपाली हास्यव्यङ्ग्य अनलाइन पत्रिका

विमल निभा :

यो पीतवर्ण नाउँ गरेको एउटा वयस्क छेपारोको आख्यान हो, जो मन्त्रीक्वार्टरनिकटको उद्यानमा सपरिवार बसोबास गर्थ्यो । वातावरणमा वसन्तको पदार्पण भइसकेको थियो । परन्तु हाम्रो कथाको नायक पीतवर्ण प्रफुल्लित मुद्रामा थिएन । रङ्गीचङ्गी फूलहरूमाझ उदासीको प्रतिमूर्ति भई बसेको थियो । कुन्नि, के चिन्ता थियो उसलाई ? एक बिहान धर्मपत्नी कनकचम्पाले ऊसित सोधी, “हे प्राणनाथ, हजुरलाई के भयो ?”

“केही भएको छैन ।” पीतवर्णले विरक्त भावमा भन्यो । कनकचम्पाको चित्त शमन भएन । पतिदेवको संक्षिप्त उत्तरले ऊभित्रको उत्सुकता झन् बढ्यो । उसले लगभग याचना गरी, “होइन प्राणनाथ, केही दिनदेखि हजुर सुस्त देखिनुहुन्छ । केही अवश्य भएको हुनुपर्छ । अर्धाङ्गिनीसँग कुरा गुप्त राख्नु उचित होइन । कृपया भन्नोस्, के भयो हजुरलाई ?”

“हेर सुभगे, ज्येष्ठपुत्री हरितिमाश्री तरुणी भइसकेकी छे । पन्ध समाप्त भएर सोह्र लागिसकी । के विवाहको बन्धनमा बाँधिने वय भएन ? यही चिन्ताले मेरो दिनरात कष्टपूर्ण भइरहेको छ । पिताको गरिमामय पदमा स्थापित भइसकेपछि आफ्नो कर्तव्यको निर्वाह पनि त गर्नुपर्‍यो । यसबाट पलायन भएर कहाँ जाने मैले ?” पीतवर्णले आर्तनाद गर्‍यो ।

“त्यो त हो प्राणनाथ, किन्तु यसमा यति चिन्ता किन गर्नुपर्‍यो ? एउटा सुशील केटो हेरेर विवाह गरिदिए भइहाल्यो नि । पुत्री हरितिमाश्री पनि सुशीला नै छे । हजुरले अनाहकमा चिन्ता गरेर स्वास्थ्य किन बिगार्नुहुन्छ ?” कनकचम्पाले सस्मित भनी ।

“तिमी स्थितिलाई यति सहज ढङ्गले नहेर सुभगे । यो ख्यालठट्टाको कुरो कदापि होइन । विषयको गम्भीरतालाई आत्मसात् गर्ने प्रयत्न गर ।” पीतवर्णले चिढिएर भन्यो, “हामी मन्त्रीक्वार्टरको उद्यानमा बस्छौं । यहाँ कतै हाम्री पुत्रीलाई सुहाउँदो छेपारो केटो प्राप्त भएन । मैले पर्याप्त खोजखबर गरिसकें । जति छन्, सबै गार्हस्थ्य जीवनयापन गरिरहेका छेपाराहरू मात्र छन् । अतः तिमी नै मलाई मार्ग देखाऊ, पुत्री हरितिमाश्रीको विवाह कसरी सम्पन्न गर्ने ? यही चिन्ताको भारले मेरो हृदयलाई थिचिरहेछ । के गर्ने ?” “लमी नीलनाथसँग सम्पर्क गर्नुभएन ?” कनकचम्पाले एक्कासि स्मरण गरेर भनी ।

“मैले नीलनाथसँग पनि भेटेर संवाद गरिसकेको छु । उसले मअघि निराशा नै प्रकट गर्‍यो । अहिले यहाँको छेपारोसमुदायमा त्यस्तो कुनै योग्य केटो छैन रे । अन्तै खोज्नुपर्छ रे ।” पीतवणर्ले सुस्तरी भन्यो, “मन्त्रीक्वार्टर मात्र होइन, अफिसक्वार्टर, पुलिसक्वार्टर, मिल्ट्रीक्वार्टर सबैतिरका उद्यानमा विचरण गरिसकेँ । कुनै उद्यानमा पनि पुत्री हरितिमाश्रीलाई हुने छेपारो केटो उपलब्ध हुन सकेन । म त पूणर्तया निराश भइसकेको छु । के तिम्रो नजरमा कुनै छ ?”

अब कनकचम्पा पनि चिन्तित देखिन थाली । उसको गुलाफी मोहडा मलिन भयो । उसले पतिदेव रहेको दिशातर्फ हेरी । पीतवर्ण समाधिस्थ मुद्रामा चिन्तनमनन गरिरहेको थियो । दुवै मौन थिए । एकाएक दृश्यमा लमी नीलनाथको अवतरण भयो । उसले अभिवादन गर्‍यो । र, ससम्मान भन्यो, “आज दाइभाउजूको अनुहार अँध्यारो देख्छु म । के भयो एकाबिहानै ?”

“के भएको भन्ने ? कारण त्यही हो नीलनाथ, जसबाट तिमी अनभिज्ञ छैनौ । तिमीबाट के लुकेको छ ?” पीतवर्णले मुख खोल्यो, “पुत्री हरितिमाश्रीका लागि अहिलेसम्म कुनै वर पाउन सकिएको छैन । खोज्दाखोज्दै थकित भइसकेँ म । अन्य कुरो के हुन्छ र ?”

छेपारोदम्पतीतिर हेरेर लमी नीलनाथ अनायास मुस्कुरायो । यो पृथक् प्रकारको मुस्कान थियो । निश्चित रूपले अर्थपूणर् । केहीबेरपछि मुस्कानलाई स्थगित । गरेर नीलनाथले भन्यो, “यो सेवक पनि त्यही सिलसिलामा आएको पीतवर्ण दाइ । मैले हरितिमाश्री मैयाँका लागि एउटा लायक वर देखेको छु । विवाह गर्न सके दुवैको जोडी अत्युत्तम हुनेछ । यति उपयुक्त केटो अन्यत्र पाउनु असम्भव छ । धेरै प्रयत्नपश्चात् मैले बल्ल भेट्टाउन सकेको हुँ ।” “हाम्रै जातिको हो ?” कनकचम्पाले प्रश्न गरी ।

“छेपारोजातिको त होइन, परन्तु गुण तथा योग्यतामा हामीसँग ठ्याम्मै मिल्ने । दुरुस्तै एकसमान भने पनि हुन्छ । म त चकित छु । जति परिश्रम गरे पनि कुनै अन्तर फेला पार्न सकिँदैन । बुझ्नुभो पीतवर्ण दाइ ?” लमी नीलनाथले उत्साहित भएर भन्यो, “फेरि यो आधुनिक युग हो । कहाँ पुरातनपन्थीहरूले झैं जातपात हेरिरहने ? पात्रो मिलाइरहने ? गोत्रसोत्र भिडाइरहने ?”

“को केटो हो ?” यस पटक पीतवर्णले सोध्यो । “सबैलाई ज्ञात नै छ, छेपाराहरूको मूल विशेषता हो- क्षणप्रतिक्षण र परिवर्तन गर्ने । एकै रङ्गमा स्थिर रहने स्वभावको हामी पक्षपाती होइनौं । यो केटो गैरछेपारो भए तापनि रङ्ग बदल्ने क्रियामा निष्णात छ । अझ हामीभन्दा बढ्ता भने पनि कुनै अत्युक्ति हुने छैन । निस्सन्देह यो छेपारोवर्गमा पर्दैन । किन्तु घसेर अथवा चिप्लेर अघिअघि बढ्नमा यसले कुनै पनि जीवलाई पराजित गर्ने क्षमता राख्छ । यसले जतिको मात्रामा विषधारण त सर्पहरूले पनि गर्न सक्दैनन् । कुनै पला पनि हठात् काँचुली फेर्न सक्नु यसको अतिरिक्त विशेषता हो । अतएव यो सरीसृपजगतकै एक सदस्य प्रतीत हुन्छ । हामी छेपाराहरू पनि यही वर्गका हौं । तसर्थ उक्त केटासँग मैयाँ हरितिमाश्रीले विवाह गरे केही अनर्थ हुनेछैन । शुभ नै हुनेछ ।” नीलनाथले गुरुगम्भीर वाणीमा सविस्तार भन्यो ।

“तिमीले बखान गरेअनुसार पुत्री हरितिमाश्रीका लागि वर उचितजस्तो छ ।” पीतवर्णले उत्तेजित भएर भन्यो, “त्यसो भए चाँडै भन नीलनाथ, को हो त्यो सुपात्र ?”

“केटो खोज्न धेरै पर जानु परेन । यहीँ पाइयो ।” छेपाराहरूका लमी नीलनाथ उवाच, “भर्खरै हाम्रो राष्ट्रको मन्त्रिमण्डलको पुनर्गठन सुसम्पन्न भएको छ । एकसेएक आकारप्रकारका मन्त्रीपदधारीहरू सरकारमा सम्मिलित भएका छन् । तपाईंको वासस्थानसँग जोडिएको मन्त्रीक्वार्टरमा पनि नयाँ मन्त्रीको प्रवेश भएको छ । नितान्त तरुण मन्त्री । परिणामतः हालसम्म अविवाहित नै । हो, म त्यसैतर्फ सङ्केत गरिरहेको छु पीतवर्ण दाइ । मैले अघि वणर्न गरेको सकल गुणहरूले यो परिपूर्ण छ । यति सुयोग्य जामाता छेपारोपरिवारले पाउन कठिन छ । मैयाँ हरितिमाश्रीको पनि कल्याण नै हुनेछ । यही सन्देश दाजुभाउजूकहाँ पुर्‍याउन म दगुरेर आएको हुँ । यो अवसर व्यर्थ जान दिन हुन्न । तपाईंहरूले शीघ्रातिशीघ्र कुरा चलाए हुन्छ । मेरो विचारमा यो वर्तमान समयको प्रतिनिधित्व गर्ने आदर्श जोडी प्रमाणित हुनेछ ।”

लमी नीलनाथको उत्कृष्ट प्रस्ताव सुनेर हाम्रो कथानायक पीतवर्णलाई सहसा लाग्यो, वसन्तको आगमन भइसकेको छ । किनभने उसको एक मात्र चिन्ता (पुत्री हरितिमाश्रीका लागि योग्य वर) को समाधान भइसकेको थियो । तसर्थ आनन्दातिरेकमा उसले आफ्नो विचित्रको पुच्छर हल्लायो । र, चारैतिरका रङ्गीन फूलहरूमा दृष्टिपात गरेर गतिसाथ शरीरको रङ्ग परिवर्तन गर्न थाल्यो ।

०००
२८ भदौ, २०५५