नेपाली हास्यव्यङ्ग्य अनलाइन पत्रिका

लक्ष्मण गाम्नागे :

बाले ‘घर आइज-घर आइज’ भनेर किचकिच गर्न थालेको चार वर्ष भइसकेको थियो । पहिला त ‘देशको स्थिति ठीक नभएकाले’ आउन नसक्ने जानकारी गराउँदै बालाई भल्स्याङभुल्सुङ पार्दै टार्दै थिएँ । अब चाहिँ के भनेर टार्ने हो भनेर विचार गर्दै गर्दा बाले पोहोर साल लेखेर हुलाकमा हालेको एउटा चिट्ठी एक वर्ष पनि नपुग्दै अचानक आइपुग्यो । मेरा बाले लेखेको चिट्ठी सबै दुनियाँदारका लागि लाभदायक होला भन्ने ठानेर जस्ताको तस्तै पेश गरेको छु । जो आदेश ।

प्यारो छोरा, शुभ आसिक छ ।
देशको इस्थिति तँलाई थाहै छ । देशको इस्थितिले गर्दा यसपालि भैँसी पनि तुहियो । भकारी पनि चुहियो । देशको इस्थितिले गर्दा गाईले पनि राम्ररी दूध दिएन, बाच्छाले पनि खोले पिएन । देशको इस्थितिले गर्दा कोरली गाईलाई अहिलेसम्म गोरु लागेको छैन । धानको बीउ पनि पटक्कै जागेको छैन । देशको इस्थितिले गर्दा यसपालि खेतीपाती पनि राम्रो नहोला जस्तो छ । घरको हालत दिनदिनै खस्तो छ ।

देशको इस्थितिले गर्दा खडेरी पर्‍यो र धानको ब्याड सुकेर मेरो कपाल जस्तो भयो । कुलामा एक थोपो पानी आउन छाड्यो, बरु मान्छेको रगत जताततै बगेको देखिन्छ । रगत जति बगे पनि खेतमा सिँचाइ गर्न मिल्दैन क्यारे ।
देशको इस्थितिले गर्दा तेरी आमालाई उही पुरानो रोग बल्झिएर थला परेकी छ । देशको इस्थितिले गर्दा गाउँको अस्पतालमा डाक्टर छैनन् । देशको इस्थितिले गर्दा यहाँको अस्पतालमा पिउनलाई नै डाक्टर मान्नुपर्छ । देशको इस्थितिका बारेमा मैले तँलाई के भनौँ, माले गोरु मरेको कुरा भनौँ कि माथ्लाघरेको गाईको भँडाल्नो निस्केको कुरा गरौँ । देशको इस्थिति बिग्रेपछि त केके हुँदो रैछ केके, तेरा काइँला काकाका छोरा ठाइँलाले माथ्ला गाउँका माइला दर्जीकी छोरी उडाएछ । डाइरेक् ल्याएर हाम्रै घरमा हुल्यो । देशको इस्थितिले गर्दा मैले पनि केही भन्न सकिनँ । गाउँका ठिटाहरूले ‘मान्छे भनेको सबै एउटै हो’ भने मलाई जिउँदै खाउँलाझैँ गरे, हामीले पनि ‘होला ता नि’ भनेर चित्त बुझायौँ ।

देशको इस्थितिले गर्दा ठूली कान्छी पनि पोइल गई । देशको इस्थितिले गर्दा अन्तरी काकीलाई बोक्सी लागेर झन्डै सिद्धिएकी थिई, कसोकसो बाँची । के गर्ने, देशको इस्थितिले गर्दा एसो ४-५ हजार रुपैयाँ दाम नभई नहुने भो । देशको इस्थिति विचार गरेर राइँला भिनाजुका हातमा ८-१० हजार जति रुपैयाँ दाम जसरी पनि पठाइदे । तँलाई यस्तरी चेपुवामा पार्ने विचार त थिएन तर के गर्ने देशको इस्थितिले गर्दा नपेली नहुने भो । १५्र-२० हजार जति रुपैयाँ पठाइनस् भने देशको इस्थिति विचार गरेर हामी बूढाबूढी त्यतै आउँछौँ । देशको इस्थिति विचार गरेर कि त २५ हजार रुपैयाँ दाम पठा, कि त हामीले जुत्तामच्चा कस्यौँ ।
उही तेरा प्राणभन्दा प्यारा बा-आमा ।

बाको चिट्ठी पढेर एकछिनसम्म त म जिल्ल परेँ । मुलुकको उद्योग, व्यापार-व्यवसाय राम्ररी नफस्टाउनु, स्कुल-कलेज राम्ररी नचल्नु, यातायात-पर्यटन व्यवसाय ठप्प हुनु, वित्तीय संस्था डुब्नु, गाउँघरबाट युवाहरू पलायन हुनु इत्यादि कुरा देशको इस्थितिले गर्दा भएका होलान् भन्ने मेरो अन्दाज थियो । तर देशको इस्थितिको असर हाम्रो समाज र जनजीवनमा यत्ति गहिरो गरी पसेको होला भन्ने मैले कल्पनै गरेको थिइनँ । बाको चिट्ठी पढेर म एकदमै स्तब्ध भएँ । मैले सो चिट्ठीलाई अत्यन्त गम्भीरतापूर्वक लिएँ र जिम्मेवार ढङ्गले त्यसको जवाफ फर्काएँ, यसरी-

बा । देशको इस्थितिले गर्दा बाका गोडामा साष्टाङ्ग दण्डवत् गर्न नपाको पनि धेरै भो । चिट्ठीबाटै भए पनि ढोगेको छु, हिँड्न ठिक्क परेका जुत्तामच्चा खोलेर खुट्टा जोड्नुहोला । देशको इस्थितिले गर्दा यसपालि पनि म आउन सकिनँ र बा-आमालाई यता बोलाउन पनि सकिनँ । देशको इस्थितिका बारेमा मलाई भन्दा बालाई धेरै ज्ञान छ । बाका सामु मैले धेरै जान्ने हुनु मुनासिव हुँदैन ।

देशको इस्थितिले गर्दा तपाईँकी बुहारीले यसपालि फेरि अर्को बच्चो जन्माई । देशको इस्थितिले गर्दा जागिर, घर, भातभान्सा, अदुवा, बेसार, ज्वानु, सर्ट, प्यान्ट, ब्लाउज, पेटिकोट, धोती इत्यादि सबैसँग एक्लै दोेहोरो, तेहोरो, चौहोरो भिडन्त गर्नुपरेको छ । देशको इस्थितिले गर्दा घरबेटीले भाडा बढायो र एक साँझ नराम्रोसँग मुठभेड भएपछि म अन्तै डेरा सरेँ । अहिलेको डेरामा पुग्न साह्रै गाह्रो छ, कत्तिपटक मै पनि हराएर अन्तै गएर बास बसेको छु । देशको इस्थितिले गर्दा एउटै कोठालाई हामीले बेडरुम, किचनरुम, डाइनिङरुम, रिडिङ्रुम, सुत्केरीरुम, चारोटै छोराछोरीको डान्सिङरुम, फाइटिङरुम, प्लेग्राउन्ड बनाएर जसोतसो मिलेर, अटाएर बसेका छौँ । त्यहीँमाथि हजुर पाल्नुहुन्छ भने निर्धक्कसँग पाल्नुहोस् न त । मलाई जन्म दिने देवतासमानका बाआमालाई नआउनोस् भनेर म भन्छु र । ? मैले त देशको इस्थितिको बारेमा सामान्य जानकारीमात्रै दिएको होे । हजुर आउनुभयो भने फोल्डिङ् खाट एउटा किनौँला, दिनभरि ठड्याएर भित्तामा किला ठोकेर अड्याएर राखौँला, बेलुकाको खाना खाएपछि किचनलाई खाटमुनि हालेर बेडरुमलाई खोलौँला । मस्तले सुतौँला घुरीघुरी ।

बाले देशको इस्थितिका बारेमा पक्कै बुझ्नुभो होला । देशको इस्थितिले गर्दा हिजोआज मलाई रिस पनि बढी उठ्ने गर्छ । देशको इस्थितिले गर्दा शरीरमा सुगरको रोग देखापर्‍यो । डाक्टर र श्रीमतीले जत्ति सम्झाए पनि एकदुई गिलास झम्केझोल नपिई निद्रै लाग्दैन । देशको इस्थितिले गर्दा झोल पनि अलिअलि खाँदैखेरि बेस्कन लाग्छ । रक्सी लागेपछि स्वास्नी, छोराछोरी, बाबुआमा कसैलाई चिन्न छाडेको छु अचेल । सबैले भन्छन्, यो पनि देशकै इस्थितिले गर्दा भएको हो ।

मेरो प्यारो बा । देशको इस्थिति विचार गरेर पोहोरपरारजस्तै यसपालि पनि जसोतसो उतै बस्नुहोला । आघौँ साल देशको इस्थिति विचार गरेर पराघौँ साल आएर सराघौँ साल म बाआमालाई धरोधर्म यता ल्याउँछु । पैसा त म यसैपालि पनि पठाउने थिएँ तर बाको चिट्ठीका आधारमा बालाई खासमा कति पैसाले खाँचो परेको हो भन्ने खुट्याउन मैले सकिनँ । पराघौँ साल अलि स्पष्ट बुझिने गरी लेख्नुभयो भने झराघौँ सालसम्ममा देशको इस्थिति विचार गरेर म पैसा पठाउनेछु अथवा हजुरहरूलाई यतै बोलाउनेछु ।

देशको इस्थिति एकदमै गोलमाल छ बा । घरभित्रै नारा-जुलुस, ढुङ्गा-मूढा, बम-बन्दुक, आगो-एम्बुस, ओलम्पिक, विश्वकप सप्पै चल्छ । ऊ तपाईँकी बुहारीले तिर्र सिट्टी बजार्ई । छोराछोरी छन् नि असतीहरू, कुनचाहिँ बिन लादेनले हान्यो होला जर्जबुशका ढाडमा । चिट्ठी बिचैमा रोकेर लागेँ है बा केटाकेटीको डँडाल्नु भाँच्न ।

०००

सितलपाखा, कीर्तिपुर