नेपाली हास्यव्यङ्ग्य अनलाइन पत्रिका

नारायण भट्टराई :

दुनियाँमा सबैभन्दा सजिलोसँग लगाउन सकिने, सबैभन्दा बढी फस्टाएको खेती हो- झूटको खेती । भन्नुपर्ने कुरा नभन्ने । सत्य कुरा लुकाउने । भन्नै परे पनि बनाएर भन्ने वा घुमाएर, बटारेर र बिगारेर भन्ने गरेपछि झूटको खेती सुरु भइहाल्छ । यसको मलजल पनि सजिलो छ । जति राम्रो र सुन्दा विश्वासिलो लाग्ने बनावटी कथाले मलजल गर्न सक्यो, त्यति नै राम्रोसँग यो फस्टाउँछ । यो खेतीको सबैभन्दा राम्रो पक्ष भनेको अरु नियमित खेतीजस्तो यो मौसम परिवर्तनको मारमा परेर डुब्ने सम्भावना धेरै कम हुन्छ किनकि यसको सफलता खेती लागाउनेको हातमा धेरै हदसम्म भर पर्दछ ।

अब झुटको खेती फस्टाएका केही उदाहरणहरूको कुरा गरौँ । २०४६ सालमा नेपालमा प्रजातन्त्र पुनर्स्थापना भयो । त्यति वेला नेपालमा दुई वटा प्रमुख विचारधाराका पार्टीहरू राजनीतिको मैदानमा देखा परे- एक काङ्ग्रेस, जसलाई यथार्थवादी, पूँजीपति विचारधाराको प्रतिनिधित्व गर्ने पार्टी भनियो अनि अर्को- कम्युनिस्ट, जसलाई प्रगतिशील, क्रान्तिकारी परिवर्तन पक्षधर पार्टी भनियो । काङ्ग्रेस धनीहरूको पार्टी भयो भने कम्युनिस्ट गरीबहरूको पार्टी । चुनावको समय आयो । काङ्ग्रेसहरूले भने- कम्युनिस्टलाई भोट दिएर जितायो भने मान्छेहरूले आफ्नो सम्पत्ति राख्न पाउँदैनन्, नाकको फुली र कानको मुन्द्रीसमेत खोसेर लान्छन् । त्यति वेला यस्तो पनि हल्ला चल्यो कि- चीनमा ६० वर्षभन्दा बूढा मानिसहरूलाई फाँसी दिइन्छ । यदि कम्युनिस्टहरूलाई जितायो भने नेपालमा पनि साठी वर्षभन्दा बढी उमेरका मनिसहरूको त्यही हालत हुन सक्छ । यो झुटको खेतीले त्यति वेला काङ्ग्रेसलाई धेरै फाइदा भयो किनकि चुनावमा नेपाली काङ्ग्रेसले बहुमत ल्याउन सफल भयौ । वर्षहरू बित्दै गए ।

काङ्ग्रेसको सरकारले जनताको जीवनस्तर उकास्ने केही पनि काम गर्न सकेन । प्रजातन्त्र केवल हुनेखाने र पहुँचवालालाई मात्र आयो तर निमुखाहरूको घरमा आएन । त्यस कुराको फाइदा कम्युनिस्टको नाममा राजनीति गर्नेहरूलाई भयो । जति जति काङ्ग्रेसको सरकार असफल हुँदै गयो, कम्युनिस्टहरूले जोडदारका साथ आफूलाई गरिबको पार्टी भनेर प्रचार गरिरहे । समय बित्दै जाँदा सर्वसाधारणलाई साँच्चै कम्युनिस्ट भनेका गरीबकै पार्टी हुन् भन्ने भान पर्न गयो । त्यति वेला गाउँघरमा काङ्ग्रेसको कार्यकर्ता भन्ने बित्तिकै जड्याहा, जाँड खाएर हल्ला गर्ने, गुण्डागर्दी गर्ने फटाहा मानिसहरूको प्रतिविम्ब दिमागमा आउने गर्दथ्यो । त्यसको विपरीत कम्युनिस्ट भनेपछि साधारण पहिरन लगाउने, सोझो र सिधा, मिजासिला मानिसको झल्को आउने गर्दथ्यो ।

देशमा प्रजातन्त्र छिप्पिँदै गयो । तर, गरिबी र अशिक्षाको घाउ निको भएन । त्यो पनि छिप्पिँदै गयो अनि अझ झाङ्गिँदै गयो । कम्युनिस्टहरूले गरीबको प्रतिनिधित्व गर्दछन्; त्यसैले उनीहरूलाई सत्तामा पुर्‍यायो भने देशमा पक्का समृद्धि आउँछ भन्ने कुरा स्थापित हुँदै गयो । त्यस विश्वासको आधारमा उनीहरू सत्तामा पनि पुगे । उनीहरूको सत्तारोहणले केही सय, हजार फरक मान्छेलाई फाइदा पुग्यो तर आम कृषक, मजदुर र सीमान्तीकृत वर्गलाई खासै केही फाइदा भएन । नयाँ उद्योग, कल-कारखाना खुलेनन् । कृषि क्रान्ति भएन अनि क्रान्तिकारी भूमिसुधार लागू भएन । त्यसो भए के भयो त ? अग्रपङ्क्तिका नेताहरूको जीवन तर आकाशियो, माफियागिरी मौलायो, राजनीति स्वार्थी र अवसरवादी मानिसको व्यक्तिगत अभिलाषा पूरा गर्ने साधन बन्न पुग्यो । दुवै पार्टीले चुनावमा लगाएका नारा र एकअर्कालाई लगाएका लाञ्छना र एकअर्का विरुद्ध प्रयोग गरेका विशेषण केवल झूटको खेती थियो भन्ने कुरा आज देशको प्रजातन्त्र चालीस वर्षको भएपछि प्रमाणित भएको छ ।

अर्को झुटको खेती फस्टाएको उदाहरण अमेरिकामा छ । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प सायद संसारमै पहिलो पटक कोरोनाविरुद्ध खोप लगाउने शासक होलान् । तर, उनले खोपमा विश्वास नभएको मात्र भनेनन्, सम्पूर्ण अमेरिकी जनतालाई खोप नलगाउन भड्काए । कोरोनाजस्तो महामारीलाई राजनीतीकरण गरेर आफ्ना समर्थकहरूको सहानुभूति बटुल्न उनी सफल जस्तै देखिन्छन् । आफ्ना समर्थकलाई खोपले होइन; ईश्वरले मात्र बचाउन सक्छन् भन्ने भ्रम फैलाएर आफ्नो राजनीतिक अभिष्ट पूरा गर्न उनी आजपर्यन्त सक्रिय छन् । उनको झूटको खेती पनि फस्टाएकै छ एक्काइसौँ शताब्दीको अमेरिकामा ।

तर, झुटको खेती गरेर प्राप्त गरेको सफलता दिगो हुन सक्दैन । आखिर को, कति पानीभित्र छ र को कति पानीमाथि छ भन्ने कुरा समयले देखाइहाल्छ । कसैले कसैलाई केही समय भ्रममा पारेर फाइदा उठाउन न सके पनि अन्त्यमा दूधको दूध, पानीको पानी भइ नै हाल्छ । विज्ञानलाई चुनौती दिएर आफ्नो राजनीतिक अभिष्ट पूरा गर्न मानिसहरूलाई कोरोनाको खोप नलगाउन उक्साउने ट्रम्प हुन् या त्याग र समर्पणको भावनालाई तिलाञ्जली दिएर स्वार्थको राजनीति गर्ने न समकालीन नेपाली राजनेता; जो सुकैको भए पनि झुटको खेतीले अन्त्य त उनकै भविष्यलाई खाडलमा हाल्ने छ ।

०००
हाल अमेरिका