नेपाली हास्यव्यङ्ग्य अनलाइन पत्रिका

कोमलप्रसाद पोखरेल :

यो अनपाम जोडी (भाले अनपाम र पोथी अनपाम) को वर्तमान दिनचर्याको छोटो कथा हो । भाले र पोथीको साइनु लोग्ने र स्वास्नीको छ । यी सेकुवा मनपर्ने प्राणी अन्तर्गत पर्छन्, किनभने मलामी नगएका बेला यो जोडीबाट सेकुवाको बहुत प्रशसा भएको पाइन्छ । हिजोआज बजारमा जताततै आँखा फुलो पर्ने गरी ह्रास आउने गरेको सेकुवाको ‘गन्ध’ साई यस जोडीले ‘बास्ना’ भन्छ र यसलाई नेपालको ठूलो प्रगति र सभ्यता ठान्छ ।

‘हाम्र देशाँ लोकतन्त्र आउनाले ठूलो पर्गती भएको छ’ भनेर फुइँ लडाउन भालेपोथी दुवै खप्पीस छन् । यस जोडीले लडाएका फुइँहरूमध्ये एउटा महत्वपूर्ण फुइँलाई यहाँ तेर्साउने जमर्को गरिएको छ ।

सप्पैभन्दा पहिले सर्वपर्थम फस्ट कुरा के छ भन्देखुन मलामी जाने कुरामा लोकतन्त्र ल्याउनुपर्छ’ यो पहिलो खोकाई हो यस जोडीको । तर सबैथोक एकैचोटी गर्नुपर्छ भन्ने कुरामा चाहिँ अनपाम जोडी सहमत देखिँदैन । ‘मान्छेलाई भनेर होइन गरेर देखाउनुपर्छ’ लाई यस जोडीले प्राथमिकता दिएको छ ।

मान्छेलाई अर्तिबुद्धि दिने क्रममा यो जोडी भन्छ, ‘एकोहोरो शङ्ख बजेको मुन्नेबित्तिकै मलामी हिंडीहाल्नुपर्छ । यसमा आफ्नो अर्को भन्नु हुँदैन । मलामी जाँदा भोकै जानुपर्छ फर्किएर आउँदा अघाएर आउनुपर्छ, भन्ने कुरालाई यस जोडीले अक्षरशः पालना गरेको छ । केइ खाइदिएन भने विचराले पितृका नाममा मलामी स्वाउन लगेको सामान बर्बाद हुन्छ । यस्तो पाप कर्म गुर्नुहुँदैन । यो पोथी अनपामको भनाइ हो । यस भनाइप्रति भालेको पूर्ण समर्थन देखिन्छ ।

मलामी जाँदा जस्तातस्ता लुगा लगाएर जानु हुँदैन । जागिर खाने, पढ्ने, पढाउने जस्तै मलामी जाने काम पनि चानचुने होइन, त्यसैले यसमा पनि पोशाकको व्यवस्था अनिवार्जे गर्नुपर्छ भन्ने कुरामा यो जोडी एकमत देखिन्छ । ‘आजका मन्त्री, सांसद, कर्मचारी जादिले राष्ट्रिय पोशाक लाउन छोडे भन्दैमा हामीले छाड्नु हुदैन’ भनेर दरो वकालत गर्छ यस जोडीले ।

मलामी जानकै लागि भनेर यस जोडीले भालेका लागि एक जोर सुट, फिटराइट कम्पनीका एकजोर छालाका जुत्ता, एउटा कालो चस्मा र एउटा टाईको व्यवस्था गरेको छ भने पापीका लागि कालो पेन्ट, सेतो सर्ट, कालो चस्मा र अग्लो हिलवाला स्याण्डल किनेको छ । टाईका ठाउँमा सल किनेको रहेछ पोथीका लागि, रीसका भवाँकमा टाई लगाएर झुन्डिए भने वित्यास पर्छ भनेर होला ।

एकोहोरो शङ्ख बजेको सुन्नेबित्तिकै भाले र पोथी आ-आफ्नै काममा व्यस्त हुन्छन्- भाले जुत्तामा पालिस लगाउन र पोथी गालामा लाली पाउडर, आँखामा गाजल, ओठमा लिपिस्टिक, नङमा पालिस लगाउन र अलेली भएका गहना सहना भिर्न ।

‘तात्तो न छारो खाली खुट्टा हिँड्न कति गाह्रो’ भन्दै छालाका जुत्ता, स्याण्डल पाक लगाएर लोकतन्त्रको समर्थन गर्न मलामी जाँदैपिच्छे जनपाम जोडीले मलामीलाई आह्वान गरेको सुनिन्छ । भाल अनपामले कनैबेला कुर्लेर जुत्ता नलाई खाली खुट्टा मलामी जाने मान्छे लोकतन्त्र विरोधी हो प्रतिगमनको मतियार हो भनेका सुनेर अधिकांश मलामीहरू छालाकै जुत्तामा मलामी जान थालेका छन् । पोथी अनपामको सिको गर्ने महिलाहरूको सङ्ख्यामा पनि कम देखिँदैन ।

पोथी अनपामको बानी व्यहोरा र क्रियाकलाप पनि भालेको भन्दा बढी नै छ । पोचीको एउटा बानी देखेर सबै अचम्म मान्छन् । कसैले तपाईं कति वर्ष पुग्नुभयो बैनी भन्यो भने कुममा प्याट्ट हिर्काएर मस्किदै ‘पैंतीस’ भनेको सुनिन्छ, तर यसो विचार गर्दा जिउडालले पचपन्न भन्दा माथिकै देखाउँछ । बिसे, बाइसे केटाले समेत ‘दिदी’ भन्नु हुँदैन । रातो दलेर आफ्नु उमेरलाई डोकाले छोप्ने कलामा पोचीलाई खप्पीस नै मान्न सकिन्छ । मलाम जाँदा चिटिक्क परेको छालाको ब्यागसमेत भिर्ने गरेको देख्ता भालेभन्दा एक कदम अगाडि पोची रहेको पाइन्छ ।

मलामी जादा भालेपोथी सँगै जान्छन् र फिर्दा पनि सँगै फिर्छन् । यो जोडीको एउटा मारै राम्रो बानी छ, किनभने यसले लाश कहिल्यै छुँदैन । मलामीले लाश बोक्नैपर्छ भन्ने रुढीलाई यस जोडीले हाँक दिएको छ । अचेल यस जोडीले पछि लाग्ने धेरै भइसके । एक सय मलामीमा पाँच जनाले पनि लाश बोकेको नपाइनुमा ‘अनपाम’ जोडीको सक्षम नेतृत्व जिम्मेवार छ । पछि गएर छोराछोरीबाहेक अरुले लास बोक्नु नहुने भन्ने क्रान्तिकारी परिवर्तन र नयाँ रुपान्तरण हुनसक्ने कुरामा आशावादी हुन सकिन्छ ।

यस जोडीको प्रमुख उद्देश्य दुईवटा रहेको पाइन्छ । एउटा ‘मलामीमा पोसाक प्रदर्शनी हो भने अर्को के हो भने पाठक स्वयंले छुट्याउनुपर्छ ।

घाटमा लास पुर्‍याएदेखि दागबत्ती नदिउन्जेलसम्म हरेक कुरा कथुरेर मलामीलाई आफूतिर आकर्षित गर्न यो जोडी व्यस्त देखिन्छ । आ-आफ्नै किसिमले मलामीलाई मन्त्रमुख पार्न यो जोडी अरुभन्दा निकै अगाडि रहेको छ । शङ्ख बजाएर लासलाई चिताको वरिपरि घुमाउन थालेपछि अरुझैँ यो जोडी पनि उठ्छ अरुले गरेझैँ गर्छ । दागबत्तीपछि मृतकका आफन्तजन रुन, कराउन थाल्छन् यही मौका छोपी लुसुक्क उँभोतिर लाग्छन् जोइपोई। भाले अनपाम मुख पुछेकै गर्छ । सोह्र श्रृङ्गार बिग्रने डरले पोथी ठिङ्ग उभिन्छे खोलातिर फर्किएर । केही क्षणमै दुवै फर्किन्छन् घरतिर । यो जोडीको भाग्य नै यस्तो छ कि मलामी ख्वाउने ठाउँमा आइपुग्दा सर्वत, बिस्कुट, फलफूल बाँड्न थालिसकेका हुन्छन् । उता चितामा लाग चटट गर्दै हुन्छ भने यता बिस्कुट पटट गर्दै हुन्छ एकसाथ ।

नखाई जान खोजेकै नाटक गर्छ यस जोडीले । ‘चितामा भर्खर आगो मात्र लागेको छ कसरी खानु हौँ’ भन्दै दुवै जना खाने ठाउँतिर लाग्छन् ।

‘के ल्याउँ’ कसैले भन्छ ।

चिता पखालेर न्वाइध्वाइ नगरी केइ खानु हुँदैन भनेको छ शास्त्रमा, तर फलफूल खाने काम चाहिँ फुकाएको छ, अब पछिपछि एइ रितले अर्थोक पनि फुकाउँदै लानुपर्छ, हामी दौडेको एस विषयमा ठ्याक्कै मलो मिल्छ । सुन्तोला, स्याउ, अङ्गुर के के छन् ल्याउने न एसो मुख जुठो पार भाले अनपामले एकै सासमा यस्तो भनेको सुनिन्छ ।

क्रियापुत्री र अरु जुठो बार्नेका लागि ल्याएको भएपनि नदिई भएन । दुवैलाई दिन अलेली । त्यति फलफूललाई कप्ल्याक्कुप्लुक र खप्याककुप्लुक पार्न केही बेर लाग्दैन ।

दुवैजना विस्तारै उठ्छन् र मुख पुछ्दै अर्को कुनातिर जान्छन् । त्यहाँ एकजना केटो बिस्कूट बाँडिरहेको हुन्छ ।

‘ए नानी । खोई बिस्कुट र सर्वत ल्याउ त, नखाउँ भने पनि मर्नेलाई भारा लाग्ला । केटाले प्याकेटमा बिस्कुट लिएर अनपाम जोडीका छेउमा आउँछ र एक एक बट्टा बिस्कुट दिन खोज्छ ।

‘नानी । मागेर खाने चलन पुरानु चलन हो । एस्तो रुढीवादी चालचलन बलेली गर्दै छोड्दै लानुपर्छ । लोकतन्त्र आइसकेपछि पनि पुरानै कुराका पछि लाग्नु । तेस्तो पनि लोकतन्त्र हुन्छ ?’

बिस्कुट बाँड्ने केटो अलमल्ल परेर लोग्नेका मुखतिर हेर्छ बेलाबेला उसको स्वास्नीका मुखतिर पनि हेर्छ । पोथी अनपाम मसक्क मस्किन्छे र लोग्नेतिर हेरेर झस्किन्छे पनि । उसले झस्किनाको कारण जान्न चाहनुहुन्छ भने तपाईं पनि मलाम जानुहोस् र झस्किने व्यक्तिलाई नै सोध्नुहोस्, किनभने म शिक्षक हुँ निवृत्त शिक्षक । अँ कुरा अलिकति छुटेछ- त्यो आइमाई मस्किएपछि बिस्कुट बाँड्ने केटो पनि फ्रायडको यौन मनोविज्ञान सम्झेर होला अलेली मस्किन्छ । पूरै मस्किन्थ्यो होला लोग्नेको मुख हेरेर ऊ नझस्किएको भए अथवा ऊ विहेमा पुलाउ बाँड्दै भएको भए ।

‘हेर्ने है नानी ? लोकतन्त्रमा मलामीलाई बाँडिरहने झन्झट गर्नुहुँदैन । यी यसरी आफैँले झिकेर बफे खानुपर्छ’ भन्दै छ बट्टा विस्कुट झिकेर स्वास्नीलाई ३ बट्टा दिन्छ । सर्वतमा चोप्दै खादै, एकैछिनमा छ बट्टा बिस्कुट सफाचट ।

अब लोग्ने-स्वास्नी मुखामुख गर्छन् । पोथी अनपाम जुरुक्क उठ्छे र बिस्कुट बाँड्दै गरेको अर्को मान्छेका हातबाट दुई दुई बट्टा बिस्कुट हाँस्तै थुत्त तान्छे र छाउरी क्याटवाक मा घरतिर जान्छे । भाले अनपाम पनि डाँगो ‘क्याटवाक’ मा छाउरीका पछिपछि लाग्छ ।

०००
सुरुङ्गा, झापा