डा. रमेश शुभेच्छुचुइगम
यो चुइगम भनेको के भन्नुहोला ? यो चबाएर खाने विशेष मिठाइ हो । चुइङ गम क्या चुइङ गम । चवायो अघायो । {{read_more}} मलाई धेरैले किन मुख चलाएको 
भन्छन् । कसैले के खाएको भन्छन् । मैले चवाइराखेको चिज चुइगम हो । यो खाएपछि अरु केही चाहिँदैन । बालक, युवायुवती वृद्धवृद्धा सबैको रोजाइको खाद्यवस्तु हो यो ।
तपाईँ यो बुढाले कसरी चुइगम चबायो भन्नु होला । यो त्यसै पाएको हेइन । यसका लागि घरखेत, भैसी बाख्रो, कुखुरो, कुखुराको अन्डा, परेबाको जोडी, चामल, भटमास सबैको खर्च भएको छ । तर चबाउन पाइएको छ । यो आधुनिक व्यापारको कमाल हो ।
जोसुकैलाई भन्ने कुरा होइन । चिया खुवाउनुहुन्छ भने तपाईँलाई सुनाऊँछु । यही पसलमा बसौँ न । ल सुन्नुहोस् चुइगमको कथा ।
हामी पूर्वेली मान्छे । घरमा बुढाबुढी २ जना मात्र थियौ । छोरा छोरीहरू सबै विदेश भासिए । उनीहरू पक्कै खुसी हुँदा हुन् । हामीलाई भने त्यति खुसी भएन । डाक्टरले भात नखा भन्यो । बुढीलाई जँचाएको फेरि त्यसै भन्यो । घिउ पनि नखा भन्यो । गुलियो पनि नखा भन्यो एक गिलास भन्दा बढी दूध पनि नखा भन्यो अब के गर्ने ?
हामीले खेती नगर्ने निर्ण गर्यौँ । एउटा भैसी र घर बाँकी राखेर सारा जिमिन बेचिदियौँ । अब बाँकी एउटा राम्रो दूधालु भैंसी थियो । दुधै खान नभएपछि कसले गोठाल्याईँ गरिरहोस् । हामीले भैँसी बेचेर सानोतिनो पसल खोल्ने सल्लाह गर्यौँ । पसुल आफ्ना घरमा नचल्ने बजारमा भाडा लाग्ने । तर पनि पसल भएसि केको टन्टा चाहिएको किन्यो खायो । भएको सामान बेच्यो नाफा कमायो ।
हामीले अलिदिन घरमा भएका चिजबिज र वस्तुभाउबाटै व्यापार थाल्ने निर्णय गर्यौँ । बुढीले खुसी साथ भैँसीलाई किलाबाट फुकाइदिई । भन्न त भन्दै थिई यो भैँसीको दुध चाहिँ बुढेसकालसम्मै खाउँला लागेको थियो के गर्नु असत्ती रोग लागिहाल्यो । गोठालाइँ पनि कति गर्नु बूढेसकालमा । म पनि केके त्यस्तै र अरु कुरा पनि सम्झँदै भैँसी डोर्याएर बजारतर्फ हिँडेँ ।
एक चोटि चिया थपूँ साहुनी । पैसा उहाँले तिरी हाल्नुहुन्छ । अब मात्र सुरु भयो हाम्रो कथा । मैले बजारमा एउटा राम्रो खसी देखेँ । भित्रैदेखि मन पर्यो । यस्तो सोझो व्यापारीको फेला परेँछु कि, कुन्नि ! मेरो भाग्य वा त्यस्तै केही भयो होला ? मैले भैँसीलाई खसीसँग सराबरी साटेर घर फर्केँ । खसी ल्याएको देखेर हो वा मेरो व्यापारिक बुद्धि देखेर, किन हो , बुढी पनि असाध्यै खुशी भई । मेरो बुद्धिको प्रशंसा गरी । बिहानको साँझको भैँसीको दुध जमेको रहेछ, एक कचौरा दही खुवाई । अबेरसम्म मिठामिठा गफ गरेर सुत्यौँ । हाम्रो योजना व्यापार व्यवसाय गर्ने थियो । बुढीले पनि समर्थन गरी । दुबैले हिसाब किताब गर्ने शिक्षा पनि लिएकै थियौँ ।
अब सुन्नु होस् न, बिहान उठेर काम भएन । एउटा खसी जाबो हाम्रो उभ्रिएको जुठोपुरो खाएर पुटुस्स अघाइहाल्यो । भोलिपल्ट खसी डोर्याएर फेरि बजार झरेँ । यस पटक एउटा साह्रै लायकको सिउर ढलेको कुखुराको भाले फेला पर्यो । मलाई असाध्य मन पर्यो । मैले भाले मालिकलाई खसी दिएँ । उसले भाले दियो । मैले भालेलाई घरमा ल्याएँ । बुढी झन् खुशी भई । उसले हिजोकै जससरी मलाई बाठो मान्छे भन्दै प्रशंशा गरी । त्यो साँझ झन् रमाइलो गफगाफ भयो । लाग्यो अब हाम्रा दुःखका दिन गए । बुढीलाई कुखुराको भालेको स्याहार गर्न पनि सजिलो भयो । म आनन्दले सुतेँ ।
म र मेरी बुढीसमेत व्यापार गर्न सिक्तैथियौँ । त्यसै बसेर त भएन । छोराबुहारीको कमाइ खाइदिनु पनि भएन । अर्को दिन भालेको व्यापार गर्न हिँडेँ । बुढीले अलिकति गिलो जाउलो फुर्तीसाथ बिहान सबेरै पेटमा हालिदिएकी थिई । यात्रामा खर्च पनि उति भएन । बाटामा मैले कुखुराका अण्डा बेच्ने मान्छे भेटेँ । काकताली पनि कस्तो परेको भनेँ भेट्ना साथ उसले पनि मेरो भाले मन पराइहाल्यो । मलाई पनि अण्डा गजबका लागे । कसरी हो बाबू भन्दा भालेसँग सराबरी साट्ने कुरा गर्यो । मलाई उसको कुरा ठिकै लाग्यो । विचरो त्यति पढेलेखे जस्तो पनि थिएन । मैले एउटा अण्डासँग भालेको सट्टा पट्टा गरेँ । भैसी, खसी र भाले डोर्याउँदाको पीडा अब रहेन । कोटको गोगीमा अण्डा बोकेर घर पुगेँ ।
म अण्डाको कुरा गर्दे थिएँ होइन ? अँ बुढीले यस व्यापारमा झन् खुसी प्रकट गरी । उसले मेरो बुद्धिको तारिफ गरी । मलाई पनि जन्तुको भन्दा यो अन्डाको व्यापार राम्रो लाग्यो । म बिस्तारै व्यापारको अभ्यास गर्दैथिएँ । व्यापार जस्तो कुरो अलि दौडधुप नगरी जानिने कुरा पनि त होइन । बुढापाकाले पहिलो खेती दोस्रो व्यापार भने पनि आजकाल व्यापार जतिको खेती कहाँ हुन्छ र कुरा त मैले पनि नबुझेको हैन ।
मेरो व्यापार जारी रह्यो । म भाले बेचेर पाएको त्यही एउटा अण्डा बोकेर अर्को दिन पनि व्यापार गर्न बजारको बाटो सोझ्याएँ । मलाई लागेको थियो आज के मिल्छ त्यससँग यसको सट्टापट्टा गर्छु । केही नाफा गरेरै फर्कन्छु । बुढीलाई खुसी बनाउँछु । मेरो बुद्धि देखेर छोराबुहारी पनि खुसी हुन्छन् । छोरी ज्वाइँ पनि खुसी हुन्छन् । तर अफसोस ! बजार नपुग्दै दुई गौडा परै मैले लाएको चप्पल चुँडियो । म थाहै नपाई उछिट्टिएर लडेँ । कोटको खल्तीमा राखेको अण्डा फुटेर रसाउन थाल्यो । यसो टालटुल पारेर सल्टाउँ भन्दैथिएँ भुइँमा खसेर बग्यो े । बेलुका घर फर्कँदा बुढीले मुख बिगारी । केकेन लिएर आउलान् भनेको त फोहोरी कोट धोइमाग्दै पो आउँछ बुढो ? उसको बोली रुखो भयो । मेरो व्यापार गर्ने सपना बिग्रियो । उसले छोरालाई फुनमा सुनार बसिनसक्नु पारी । ज्याइँमार्फत सम्धीकाँसम्म सुनाइछ ।
चुइगमको कथा लामो छ । यो त्यसै पाइने बस्तु होइन । भोलिपल्ट पहिला अलि अलि गरेर जम्मा पारेर राखेको घिउको टिन बोकेर बजार लागेँ । बजार गएर कहाँ राख्ने भनेर सोच्तै थिएँ । एक जना इष्ट भेटिए । उनले भने म घिउ किन्नै हिँडेको लौन मलाई । मैले भने कति दिनु हुन्छ । उनले गोजी छामछामछुमछुम पारे तर त्यहाँ केही भेटिएन । उनले भने लौ मेरो घरमा जौँ म यहाँले भनेको मूल्य दिएर पठाउँछु । म लुरुलुरु पछि लागेँ । इष्ट भन्दा नजिकको विष्ट हुँदैन भन्ने कुरा मलाई थाहा थियो । उसका घरमा एक जोर परेबाका बच्चा रहेछन् । घिउ र परेवाका जोडी बच्चा साटफेर गरेर म घर फर्केँ । कहाँको पुरानो घिउ कहाँका जिउँदा परेवाका बच्चा । अब तिनले फुल पार्छन् । बच्चा जन्माउँछन् । घिउ त जति राख्यो उति कुहिने बाहेक कामै के छ र । परेबा लिएर घर पुग्नासाथ फेरि बुढीका अनुहारबाट उडेको खुसी फर्कियो । बुढीका अनुहाराँ खुसी देखेर मेरो मन पनि शीत्तल भएर आयो ।
भोलिपल्ट शनिबार परेको थियो । बूढीले भनी आ बुढा जागिर खाने जाबाले त एक दिन विदा पाउँछन् । आफ्नै व्यापार व्यवसाय गर्ने मान्छे के सधैँ बजारतिर कुद्छौ । ल आज होलिडे मनाऊँ । मैले पहिला जग्गा बेचेर भैँसी किन्दा बचेको पैसा जोगाएर राखेकी छु । आज बूढाबुढी घुम्न जाऊँ । मलाई उसको कुरा मनासिबै लाग्यो । हामी बर्सौदेखि दराजमा ढुँडी पर्न लागेका विशेष लुगा लाएर बजार निस्कियौँ । बाटामा कतिपयले कतै पाटी छ कि भनेर सोध्दै थिए । हामी गजक्क परेर बजार गयौँ । मनलागेको खायौँ । आँखाको रमिता हेर्यौँ र फर्कियौँ । त्यस साँझ जति खुसी मेरी बुढीलाई मैले कहिल्यै देखिनँ । अलि रातीदेखि भने दुबैको पेट दुखेर बसिसक्नु भएन । होटलमा अभ्रेपाभ्रेको खुवाएछ भन्ने जानेको भए त्यसको होटलमा आगो लाउनुहुन्थ्यो । देउता बिग्रियो भनेर धामीझाँक्री गुहार्दा गुहार्दै सात दिन बित्यो । पछि पुत्ने छोरी ज्वाईँ आएर शंका गरेपछि मलाई पनि शंका लाग्यो । तर के गर्नु समय बितिहाल्यो ।
घरमा पुत्नेछोरी ज्वाइँ आएका । ज्वाइँलाई मासु मिठो लाग्छ भन्ने छोरीको मनसायअनुसार परेवाकै शिकार गर्ने कुरा भयो । बजार जाउँला केही व्यापार बढाउँला भन्दा भन्दै ज्वाइँ सत्कार भयो । बुढीसँग बाँकी रहेको पैसा पनि भाडातिरेर भेट्न आएका छोरीज्वाइँलाई दछिना दिँदा सकियो । अब व्यापार त गर्ने थियो ।
म केही चामल बोकेर बजार झरेँ । डाक्टरले चामलको भात नखानु भनेको थियो । बजार पुग्नासाथ पिठो लाइनमा पुगेँछु । चामल बराबरी पिठो साटेर फर्किएँ । बुढी खुसी भई । त्यही पिठो झिकेर रोटी पकाई । भोलिपल्ट बाँकी पिठो बोकेर बजार हिँडेँ । बाटमा एउटा साइकलवाला भई पाउरोटीका भनेसम्मका प्याकेट लिएर घुम्दै रहेछ । मलाई लाग्यो आधुनिक जमानामा पिठाको व्यापार पनि के व्यापार बरु यो व्यापार पो व्यापार । उसलाई रोकेर कुरा गर्दा दश पन्धै प्याकेट दिने भयो । म ऊसँग पिठो र रोटी साटेर घर आएँ । बुढी मख्ख परी । उसले तातो पानी तताई । हामीले त्यही पानीमा चोब्दै स्वादिलो ब्रेड खाएर सुत्यौँ । बुढी भन्दै थिई । यो त कति सजिलो बेल्नु पकाउनु केही नपर्ने । कपाकपी खान मिल्ने ।
व्यापार त गर्ने थियो । म बाँकी रहेको ब्रेड बोकेर भोलिपल्ट बजार झरेँ । बाटामा कुल्फी बेच्ने भाइसँग भेट भयो । उसले मेरो सामान हेर्यो । मैले उसको सामान हेरेँ । गर्मी मौसममा एउटा चाखेर हेरेँ । जगब शीत्तलो वस्तु लाग्यो । मैले जीवनमा कोकाकोला खाए पनि त्यति शीत्तलो वस्तु खाएको थिएन । एउटा त चाखिहालियो । कुरा मिलाएर बाँकी दुई वटा कुल्फी लिएर घर आएँ । बूढी कतिखेर बूढा आउँछन् र खानेकुराको व्यवस्था गरौँला भनेर पर्खिरहेकी रहिछ । मैले ल्याएर झोला बुझाएँ । उसले हतारिएर झोला खोली पोलिथिनमा एउटा सिन्को र पानी मात्र थियो । अब भयो बरबाद । साँझ झगडा उठेर बसिसक्नु भएन । खान त पाइएन पाइएन सुविस्ताले सुत्न पाइएन ।
भोलिपल्ट बुढी मलाई घर रुघाएर बेपार गर्न हिँडी । ऊ भन्दैथिई तँ बुढाले व्यापार गरेर खाँदैनस् । मेरा माइतीले व्यापार गरेको मैले देखेकी छु । व्यापारमा पनि संस्कार चाहिन्छ । मेरा मामा व्यापारी, मेरा काका बेपारी, मेरा दाइ बेपारी, मेरा दाइका साला बेपारी तिमी जस्तो हैन । यस्तै केके भनेर हिँडी । हिँड्दा ऊ पुरानो बारीबाट उठाएको अलिकति भटमास बोकेर गएकी थिई । साँझ चार ओटा डुनोट लिएर आइछ । साँझ दुईटा खाईयो भोलिपल्ट पुन बाँकी दुई दुनोट बोकेर हिँडी । आफू घर कुरेर बसिरहेँ । साँझ दुईटा चुइगम बोकेर आइछ । अहिलेसम्म त्यही चपाइँदैछ । यो कुरा चाहिँ लर्तरो खाएर नसकिने कुरा रहेछ । अब खानेकुराको दुःख भएन । बरु लाउन र खर्चबर्चका लागि केको व्यवसाय गर्ने भन्ने सोचिरहेको छु ।
पाँचथर, हाल भक्तपुर
