नेपाली हास्यव्यङ्ग्य अनलाइन पत्रिका

नरेन्द्रराज पौडेल :

आउनु पर्ने थियो गणतन्त्र । तर, बनिबनाऊ भएर एकाएक टुप्लूक्क देखा परेछ भाँडतन्त्र । उसै त भाँड त्यसमाथि पनि तन्त्र ! मन्त्र होइन तन्त्र । बाफ रे बाफ ! नेपाली जनताको शिरमाथि राहुकेतुको के उटाम्बरको माया वर्षिने छायाँ परेछ त पर्न पनि ?

अहिलेमात्र हो कि पहिलेदेखि नै हो ! आगे जानिफकार ठूलाबडाको मर्जी । नेपाल नाउको यो अतीव सुन्दर, सग्लो अनि संसारको सबैभन्दा अग्लो देशभित्र कहिलेदेखि थुप्रैथरी असुन्दर, होचा र कुरूप कुराहरूले गुँड लगाउन थालेका ? ठ्याक्कै भन्न पनि नसकिने रहेछ । परापूर्व कालमा फिरिङ्गीलाईसमेत नाँक काटेर कान निमोठेर अझ कतिको गर्धनै ड्यामेज गराएर आफ्नाे परिसरको डाँडो कटाउनमा माहिर कहलिएको थियो नेपाली बहादुर जाति । दर्बिलो राष्ट्रिय गौरवगाथा र बलियो एकतासूत्रले बाँधिएकाले झिकीकटक गर्नमा माहिर बन्यो उतिबेर तर त्यो ऐतिहासिक धरोहर अहिले आएर कतै बारीमा हल बाँधेर दाउँदा छिनेको निम्छरो बहरजस्तो निर्धो हुन लागेको त होइन ?

जता पनि जसले पनि हेप्ने लुते कुकुर बिर्साउने अदना पात्र बन्न लागेको त होइन ? शंकैशंकाको पहिरो जान थालेको हो कि आशंका ओथारो बस्न थालेको हो खाँटी नेपाली मनभित्र । सिङ्गो देशभित्र मिलिबसेका भाइभरियादहरू एकाएक अमिल्दो पाराले बाक्लो दाल खान छुट्टिबस्ने खेला गर्न थालेभने अहिलेका नव औतारी वैरीले नयाँ प्रकारकै धावा बोल्न के बेर ? बााङ्गोटिङ्गो पाराले आफूखुशी पुच्छर, टुपी र नाँकपिच्छेका गाउँ बस्ती बाँडफाँड गर्ने मकरमेला लागेको देखिन्छ, सुनिन्छ । उतिबेर यो राष्ट्रको एकताबद्ध स्वरूपमा निर्माण गर्न कति गाह्रो परेको थियो होला ? अहिले तिनै निर्माताले आफ्नै सन्तति को यो उद्दण्ड चाला र यस्तो हविगत चाल पाए भने कति दुःख मान्छन् होला विचरा ?

एकथरीको तर्क थियो मियोविनाका गोरूहरू दाइँ गर्न कस्सिएको बेला कोमात्र किन चुपो लागेर बस्ने ? आ-आफ्ना तिघ्रा पाखुरा बजारेर पाए भ्याएसम्म आफूखुशी घरघडेरी गैरीखेत टारबारी आफैँतिर घर्काएर बाँडफाँड किन नगरी रहने ? अनि आ-आफ्नै जात थर धर्मअनुसारका गाउँ प्रदेश बनाएर शासनसत्ताको पगरी किन नगुत्ने ? जुवाको खाल न जो ठहर्‍यो ? यस्तै हालहैकम रहीरहे सम्पत्ति भागवण्डालाई लिएर दाइभाइबीचमै हानथाप लुछाचँुडीकै अवस्था न आउला पो कसरी भन्ने ?

कौरव पाण्डव पनि एकै प्रदेशका भाइभरियाद थिए । बाँडीचुँडी खाउँ, मिलेर बसौं भन्ने ज्ञान किन आएन ? अन्यत्र अरू देशमा पनि यस्तै बेला विदेशी लाटलुटवादी पसेर गर्ने नगर्ने, हुने नहुने काम कुराले वितण्डा मच्चाएकै हुन् । ती देशका झण्डा च्यातचुत पारेर विदेशी पण्डाले गम्छा लुँगीमा दरपीठ गरिआएकै पनि छन् । नगिचैको छिमेकी हिमाली राज्यदेखि सुदूरको समुद्री उखुप्रदेशसम्म पण्डाताण्डव चलेको पनि हामी सबैले देखेभोगेकै दुर्घटना हो तर, संझिने कसले अनि संझाइदिने कसले र चेत्ने कहिले ?

हुन पनि हिजोआज नेपाली गाउँघरका दोबाटा, चौतारी चियापसलदेखि शहरका क्याफे, सञ्चारकेन्द्र होटेल लजसम्म सबै संघीयताको हल्लाले हल्लाएका छन् । टीभी रेडियो, पत्रपत्रिका रङ्गिएका छन् । गाडेच्याने, रागेपाटे थरीथरी मुखियाजीहरू आ-आफ्नै खालका ताल झिकेर लोकतन्त्रको नाउँमा छाडा स्वच्छन्द खालको नाचगान देखाउदै छन् । लहड र सनकअनुसारका जातीय प्रदेशका हावामहल खडा गर्दैछन् । सिंगो देशलाई टुक्रे संघीय प्रदेशमा लैजाने भन्दै मस्सल शो गर्न थालेपछि हल्लाको उखपात नहोस् पनि किन ? उनीहरू घरगोठ आटपाट, पाली, बलेसी झिटिझाम्टा, हाँडाभाडा रछ्यान कुँडार, पानीपँधेरा समेत भागवण्डा गरेर गाउँटोलपिच्छे रङ्गीविरङ्गी नाउ, थर, गोत्रका स्वायत्त गणराज्य स्थापनाको स्वप्नसंसारमा उड्न थालेका छन् ।

परापूर्व कालदेखि अपूर्व तालले गुलियो सम्बन्ध रहिआएका एकाघरका दाजुभाइ दिदीबहिनीहरू बाक्लो दाल खाने लोभमा छुट्टीभिन्नु बस्न सकपकाएका भेटिएपछि साधु, सन्यासी, जोगी, अघोरीहरूका अखाडाहरूमासमेत खैलाबैला चल्न थालेछ । न चलोस् पनि किन ? बाबा पशुपतिनाथले रक्षा गरिआएको देश न जो ठहर्‍यो ? नेता, किसान, व्यापारी, सञ्चारी, कलमजीवि सबैले प्रदेश बाँडफाँडको कुरा झिकेपछि जोगी, सन्यासी, सन्तमहन्तहरूका पनि कान ठाडा हुन पुगे । यसै मेसोमा देउघाटदेखि गौरीघाटसम्म र सारनाथदेखि मुक्तिनाथसम्म छरिएका सन्तमहन्त जोगीहरूले पनि आफ्नो भोगभाग सुरक्षित राख्न स्वायत्त जोगीप्रदेशको डिजाइन तयार पारेछन् । बिन्दास वर्गका खेलाडी न परे विचरा जोगीहरू पनि ?

राष्ट्रिय एकता जस्तो गहिरो विषयमा देशवासीकै मनमा पहिरो जाने गरी उत्ताउलो पाराले चरीफुरी गर्न लागेका मनुवा देखेर जोगीबृन्द चकित परेछ । छिमेकी साहूको जडौरी जुवारीकोट हल्लाएर गणतन्त्र भट्याउँदै देश भजाउने खेल त भइरहेको छैन कतै ? यस्तै अन्दाज गरेर बिनाघरघाटका जोगी पनि चकित परेछन् । तर, चकित पर्नॅमात्रै पनि पर्याप्त थिएन । आफ्नो अस्तित्व र हैसियत पनि देखाउनै जो पर्ने थियो । फलस्वरूप जोगी सन्तमहन्तहरूले पनि छुट्टै स्वायत्त राज्य चाहिने माग अघि सार्दै विरोध प्रदर्शनका विविध शैली र माध्यम अपनाउने भएछन् । अरू गृहस्थहरूले पुराना अखाडा नै बिग्रिने, भत्किने गरी चाहिंदा नचाहिंदा बखेड़ा खड़ा गर्न लागेको देखेपछि जोगीहरूलाई पनि जङ चलेछ क्यारे ! कुरो बुझ्दा यस्तै लाग्दथ्यो ।

मित्रभित्रै जङ चलेको बेला अलिअलि भाडको रङसमेत थपेर आङ उफार्दै र स्वाङ पार्दै एक दिन त साँच्चिकै नाराजुलुस सहितको आन्दोलनमा उत्रिए बाबाजीहरू पनि । एउटा खुट्टा उचालेर अनशन गर्ने, टाउको टेकेर ठाडा खुट्टा लगाउने, त्रिशूल नचाएर सडक आन्दोलनमा उत्रिने अनि नागा वर्गका बाबाहरूले खुला सडकदौड प्रदर्शन गर्ने आदि खाले तय भएछन् आन्दोलनका शैलीहरू । आमरण र अनिश्चित खाले नै रहेछ विरोध र मागको तरीका पनि ।

बाल्यकालदेखि नै सांसारिक ऐसआराम छोडेर योगसाधनामा अहोरात्र समर्पित भएका जोगीहरू अरूलाई पनि आफ्ना ऐतिहासिक बखान र भाषणमा भुलाउन पो के कम थिए र उनीहरूले पनि आफनो अस्तित्वरक्षा र आदिवासिता बारे राम्रैसँग बखान छाँटेको पाइन्थ्यो । उता पामीरदेखि आराकानसम्म यता विन्ध्याचलदेखि हिमालयसम्मको आर्यावर्त खण्ड जोगीहरूको आदिम तपोभूमि रहेको कुरा वेदपुराणहरूमा उल्लेख भइआएकै पनि हो ।

मान्छेको सृष्टि नहुँदैको शून्यकालमा ब्रह्माजीले यसै नेपाल देशको हिमालमा बसेर तलतिरका सुरम्य पहाड र हरिया तराई हेर्दै जुँगामा ताउ दिएछन् । अनि मनमनै ज्ञान र वाणीकी देवीको कल्पना गरेछन् । फलस्वरूप ब्रह्माजीकी मानसपुत्रीको नाता लिएर विचार र चेतनाकी देवी सरस्वतीको उत्पत्ति भएछ । त्यसपछि जताततै खालीखाली देखिने धरतीलाई गुल्जार पारेर हराभरा बनाउन मनु नामक विशिष्ट प्राणीको कल्पना गरेछन् । ब्रह्माजीकै चाहना मुताबिक मान्छेका पुर्खाको रूपमा आदि मनुको उत्पत्ति भएको थियो अरे । त्यसैले श्रुतिस्मृति र शास्त्रमासमेत परि लगाउँदै भनिएको भेटिंदै थियो,
एकोहं बहुस्यामः ।
सहना भवतु सहनौ भुनक्तु ।
एउटै पुर्खाका सन्तान हामी मान्छे, मिलिजुली बस्ने, बाँडिचुडी खाने गरौं ।

अर्थात यसै हिमाली प्रदेशमा आदिदेव ब्रह्माजीबाट जन्मिएका मनुले मान्छेको उत्पादन गरेका थिए अरे । तिनै मनुका वंशजहरूलाई मानव भन्न थालिएछ । यसरी उत्पादित नानाथरी वणर्, रंगका मान्छेहरू आ-आफ्ना स्वभाव र चरित्र लिएर सलहको शैलीमा पृथिवीभरी फैलिंदै गएछन् । कोही आफूखुशी गर्मी प्रदेशतिर भास्सिएर काला बने । कोही जाडो प्रदेश र हिमदेशतिर उँभो लागेर गोरा बने । कोही बीचैमा अडिएर गहुँगोरो रङ्गमा फस्टाए । पछि तिनै मान्छे कोही उपियाँको शैलीमा उफ्रिदै हिमालतिर उक्लिने,कोही फट्याङ्ग्रा शैलीमा माथिबाट तलतिर टप्किने गर्न थालेछन् र नै भनिएको होला :
‘एतद्देशप्रसूनस्य सकाशादग्र जन्मनः
स्वं स्वं चरित्रं शिक्षेरन् पृथिव्यां सर्वमानवाः
(यसै देशमा आदि सृष्टिकर्ता ब्रहमाजीवाट मानिसले जन्म लिएर संसारभरि आ-आफ्नो स्वभाव लिएका शाखासन्तान फैलाएका थिए) तर यतिबेर आएर दुई-चारखाले अनुहारका मनुवाले आफू मात्रै नेपालको आदिवासी हूँ भनेर लेघ्रो तानेर भैलो गाउन थालेपछि जोगीहरूले पनि राम्रैसँग आफ्नो बायोडाटा फिंजाएछन् र पशुपतिनाथसँग हारगुहार मागेछन् ।

“के अनर्थ भयो बाबा यो देशको भागवण्डा गर्ने धन्दा चलेछ यो न्यायपालन हुने भनिएको नयपाल देशमा । यहाँका खास आदिवासी भनेकै हामी नै हौं । हाम्रै पर्देशको टुंगो भएन । अब काहाँ जाने ?”

बाबा पशुपतिनाथ पनि त्यस दिन राम्रो मूडमा न भए झैँ लाग्दथ्यो । मौन बोलीमा इसाराले के आशीर्वाद दिनुभयो कुन्नि ! तर उनीहरूले जोगीप्रदेशबारे सुनुवाइ भएको कल्पना गरेछन् । अनि उनीहरूकै याक्सन प्लान तयार भएछ । सन्त, महन्त, वैरागी, हठी सवैखाले जोगीलाई समावेशी शैलीमा समेट्ने उद्देश्यले जोगीप्रदेशभित्र पनि विभिन्न संघहरू बनाइने रणनीति तयार भएछ जसअनुसार नाँगाबाबा याने टपलेस बाबाहरूका लागि छुट्टै उपराज्यको व्यवस्था हुनुपर्ने, अघोरी बाबाहरूका लागि चिहान र मसानहुँदो आहारविहारको व्यवस्था हुनु पर्ने आदि मुख्य थिए ।

अरू सन्तमहन्तहरूका लागि पनि गच्छेअनुसारका गाँजा भाङ र हलुवापुरीका भण्डाराहरू तयार हुनुपर्ने । जोगीवृन्दमा सबैभन्दा अब्बल ठहरिएका टपलेस याने नाँगाबाबाका लागि छुट्टै नागाप्रदेशको आरक्षण गरिनुपर्ने र बाहिरका टपलेस सेलिब्रेटीहरूको उहाँसम्म सहज पहुँच हुनुपर्ने अर्को रोचक शर्त पनि समावेश भएछ । बाबा पशुपतिनाथलाई पो किन कञ्जूस्याइँ गर्नु थियो ? आफ्नाे चरित्र, भाषा, भेषभूषा र अम्मलसमेत मिल्ने नवअवतार वर्गका जोगीहरूलाई तथास्तुको वरदान दिएर कैलाश दरबारतिर फिर्नु भएछ । हालको संघीयताको खाकाभित्र जोगीप्रदेशसमेत समावेश हुने खुशियालीमा गाँजा भाङसहितको बाबानाच पनि मजैले चल्दो भयो । यति कुरा सुन्दा हामीले पनि निकै गतिला कुरा थाहा पाएकोले सुन्नेलाई सुनको माला र देख्नेलाई फूलको मालाले ढपक्कै ढाकिदिए कसो होला ?

०००
‘भ्यागुताको श्वेतपत्र’ (२०८०)