नेपाली हास्यव्यङ्ग्य अनलाइन पत्रिका

कृष्ण प्रधान :

यस व्यङ्ग्यनिबन्ध सङ्कलनमा प्रयोग गरिएका अङ्ग्रेजी शब्दहरू, उखानतुक्का गाउँ खाने कथा लोकोक्ति, क्रिया विशेषण, ठेट झर्रा शब्द कथ्य शब्द (भाषा) हरू –

अङ्ग्रेजी शब्दहरू –

कमन पिपल, प्राक्टिस क्टिस, मर्टन, ट्रेनिङ्ग, प्रूफ, रेजिस्टेन्स, रिटर्न, लकेट-, स्क्रिप्ट, चिटफण्ड, रोजभेली, टेम्परचर, नन रेसिडेन्सियल सिटिजेन, अप्सेनल इन्डियन, माष्टर, होमवर्क, Too many cooks spoil the broth, Flavour ग्रेट फूड, एलोपेथिक, क्याप्सल, होमिओपेथिक, राइट द एजुकेशन, पावर, डक्टर, हाईपावर, बोर्ड, लेन्स, एबिसिडि, फुडवेल्यु, मम-पापा, ड्याडी-मम्मी, आऩ्टी, लाइट, कोट, पेन्ट, द ग्रेट कुक, चान्स, आइडिया, कुकिङ मेथोड, म्यानेजिङ कमिटी, टयलेट, सेयर, एनि प्रोब्लेम ब्यालेन्सड, रेस्पन्सिबल, होपलेस, डाटा कलेक्सन, मेन्टेन, एजेन्ट, आइसिस, एनडिएफ, मर्सिडीज, बैङ्क, एक्सिलेटर, आइडिया, सुपरहिट, फर्मूला, सस्पेन्ड, डेडबोडी, इनोसेन्ट पिपल, पोलाईट, हाउ स्याड, कम्पनी, एडल्टस ओनली, टाइप, सिमेन्ट, इञ्जिनियर, न्यूटन, लाष्ट क्वेशन, मिस्टर द लेट, स्लो, लेट, लेटेष्ट, एन्ड्रोइड मोबाइल, फेसबुक, ह्वाट्सएप, रिजल्ट, फर्ष्ट, ब्रिटिस, आउटडेटेड, अपरेशन, लिप्साफिलिस, भाइरस, क्याश, मनिमोनिया, डायग्नोसिस, टेलि, एन्टि, पोलेरिया, क्रनिकेल, पोलिचाइल्डिया डिजीज, टार्गेट, स्पेयर पार्टस, डिस्कोभरी, जियोग्रफी च्यानेल, क्यामेरा, टुरिष्ट, आइडिया, युरिनल, टयलेट, कलेज, सिष्टेम, टाइमपास, बोनस, फिनिशिंग लाइन, रेफारी, गोल्ड म्याडेल, सिल्वर, ब्रोञ्ज, रेकार्ड, हाइटेक, मोबाइल, रिलायन्स, एटरटेल, बी एस एन एल, एयरसेल, मेट्रिक, पकेट, एलजेब्रा, ग्राफ, बुक, टाउन, बस, ट्र्क, कार, सिटिजेन, डकुमेन्ट, नाइलन, हेप्पी निउ इयर, म्युजियम, भ्यालेन्टाइन डे, हेन्ड वाशिङ, रियलटी शो, क्यारेक्टर, फ्लेट, प्रडाक्ट, ट्यागलाइऩ, क्रिकेट, फिक्सड, बोलिङ, साइड बिजनेस, डाम्रे (डाम्रा – कृप्र), ट्रेजेडी, इभिनिङवाक्, थिएटर, लिस्ट, सेक्रेटेरी, रिपेयरिंग, स्कीम, अफिसर, ट्रान्सफर, डाक्टर, एन्टिबायोटिक, बेड, बोडी, टेष्ट, सुगर, बरेण्डा, ब्लेक एण्ड ह्वाइट, नोकिया मोबाइल, इङ्गलिश्, ब्याटरी, चार्ज, कस रिसिव, स्वीच अफ, चार्जर, ब्याग, पइन्ट, टेबल फ्यान, कनेक्शन, थेङ्क गड, प्रोब्लेम, इजिली, सोल्ब, वेइट, बोरिङ्, टाइम पास, मेगाजीन, आर्टिकेल, माइण्ड, सबजेक्ट, पल्ट, लङजर्नि, कन्टिनिङ ब्याकअप, माष्ट, लाइट चार्ज, अनकम्पलीट टेन्शन, फर्चनेटली, फ्रेश, न्युजपेपर, पेज, न्युज, लाइन, सेभेन्थ , फ्यान, डिस्कानेक्ट, लाकिली, फोल्ड, इजी, कर्नार, स्ट्राइक, टीनेजर, प्रेशर, थर्ड फ्लोर, जम्प, फ्रेक्चर, स्टुडेन्ट, लाइफ, स्ट्रेस, टाइम, स्टडी, स्कूल, होमवर्क, ट्युशन, टिचर, लेशन, रिपिट, ह्वेयर इज द विल, देयर इज ए वे, आडिया, कम्प्लिट, एनएल, एकजाम, प्रपारेशन, फेमेली, रिलेशन, सोसिएल, फिलिङ्स, जीरो. मेटर, माइण्ड, हर्ट, इन्डपेन्डस डे, हेडलाइन, जेन्टलम्यान, टाइमपास, एचआइभी, सीट, च्याटिङ, डिक्सनेरी, रिपोर्टर, चीटर, प्लाषिटक, पोलिथिन, कैरीबेग, सेल्फी, च्यानेल, रिङ्गटोन, भाइब्रेसन, ल्यापटप, आउटडेटेड, फिटिङ, कन्सेप्ट, किड्न्याप, ज्वेलारी, रिजर्ट, बोल्ड, गोल्ड, क्यारेक्टर, सेम, कन्सेप्ट, टुथपेष्ट, ब्रश, ट्यूब, नन-फर्मेल, सर्ट, ज्याकेट, जिप (चेइन), sin, cos, log, इन्टरभिउ, अंकल, लेडीज, सेलुन, आर्किमिडिस, कम्पनी, केमिष्ट, रेडियोलोजिस्ट, पर्स, वालेट, एक्सरे, एम आर आई, सि टी स्केन, सोनोग्राफ्री, ट्यालेन्टेड, एसी कार, डिसेन्ट्री, कन्स्टिपेसन, कम्पलसरि, इलेक्सन, स्टाइल, पेटीकोट, प्रफेसन, रिमोट कन्ट्रोलर, साइकल, प्याडेल पम्प, टिउब्, पक्चर, स्टोन-फ्री, ओम्पिक, बक्सिङ, जर्सी, इण्डिया, कमेटी, लुडु, क्यारम, कम्पिटिसन, प्राइज, रायल स्टेग, सेकण्ड, हाफ, थर्ड, क्वार्टर, मीटर, रेफरी, सिटी, ब्लुटुथ, ट्रान्सफर, गलब्लाडर, स्टेन स्पेयर पार्टस, बाउन्ड्री वालआदि ।

व्यङ्ग्यकारले भक्कुचूर अङ्ग्रेजी शब्दहरू आफ्ना व्यङ्ग्यनिबन्धहरूमा प्रयोग गरे पनि तिनै शब्दहरूले व्यङ्ग्यले झर्झराउँदो बनाएको छ ।

उखानतुक्का गाउँ खाने कथा लोकोक्ति –
दिन भरि भुक्छ, रातपरे लुक्छ, फुटेको खप्पर, अभागीको सलाइको कान्छो काँटी पनि ओस्सिएको हुन्छ, अगुल्टोले हानेको कुकुर बिजुली चम्किँदा नि तर्सिन्छ, भुक्ने कुकुरले टोक्तैन, ढिँडे दलको लिँडे बल, माछो माछो भ्यागुता, गेरुवा देख्तै छेरुवा, हिलो कोट्याउँदा कोट्याउँदै पिलो कोट्याउन, ढिलो होस् छोरो होस्, नाच्नलाई मात छैन, टोक्नलाई दाँत छैन, भुँडेसकालमा चूक निल्छ, बुढ़ेसकालमा थूक निल्छ, टोक्ने कुकुर बइबोक्नु, भुँडीमा चौध सुइ बोक्नु, तिलेले बिराउँछ, खिलेलाई तिराउँछ, ढिलो होस् छोरो होस्, मेरा बाउ तेरा बाउ माछा मार्न गए, माछो माछो भ्यागुतो, आए आँप गए झटारो, नमच्चिने पिङका सय झट्का, लङ्कामा सुन छ कान मेरो बुच्चै, भ्यागुतो पुराण श्रवण, साँडेको जुधाई बाछाको मिचाई, राजाको गोजी, भरियालाई खोजी, घोंच्नु अघि सोंच्नुपर्छ, आ-आफ्नो किस्मत हर्क न विस्मात्, बाठाले पेल्छ, लाटाले झेल्छ, जसो जसो साहेब, तसो तसो बहादुर, पोहोर मरिन् सासु, ऐले आए आँसु, बटुका भरि मासु, उचाल्यो जुरुक्क, कान्छो फुरुक्क, कट्टु बिग्रिए पछि मात्र लोटा खोज्न थाल्छौं, जे फल्छ, त्यै चल्छ, मेरो गोजी, मेरो राजी तँलाई के को खोजी ?, उचाल्यो जुरुक्क, कान्छो फुरुक्क, ओखति त तितो-टर्रो हुन्छ, सुताहा गोरुले पनि बजारमा फुर्के नाउँ पाउँछ, कुटेजसो र रोएजसो, कुरामा कुरा चल्छ, छुरामा छुरा, प्रजाले यातना भोग्छ, राजाले प्रजालाई भोग्छ, दुनो सोझ्याउनु, लुकेर खाने सुकेर मर्छ रे, छिटो मान्छेले बिटो पार्छ, बरू नाङ्गो हुन्छ, बाङ्गो हुँदैन, साना मान्छेलाई सधैँ दाउरो काँचो हुन्छ, बाल्न खाँचो हुन्छ, आफ्नो जीउ, आर्काको घिउ, दुनो सोझ्याउनु, माटाको पनि तिर्छ, बाटाको पनि तिर्छ, तात्तिएर गयो भने आत्तिएर आउनुपर्छ, लाशले पनि आश गर्छ, लाटो एक बल्डाङ लड्दा बाठो तीन बल्डाङ लडेकै छ, अँध्यारोमा तीर चलाउनु र खीर चलाउनु पर्दैन, शब्दको गोली मुखले हानो, जसलाई लागो त्यसैले जानो, विरेधी (विरोधी)लाई छेड्का नहानी थपडी पड़्किँदैनन्, सिल्लीलाई सबै ठाउँ दिल्ली, माओलो गाउँमा भानिज आयो, जहाँ पाक्यो उहीँ खायो, जस्तो बुद्धि, त्यस्तै शुद्धि, लङ्कामा सुन छु, घर बसी रुन्छ, बुद्धि जाने शुद्धि हुन्छ, लङ्कामा सुन छ, उतै गए हुन्छ, हुनुमानजीले पर्वत बोक्नु, पुर्पुरामा हात राख्नु, पुरानो भनेको पुरानै हो, भाग्येमा भएको काहीँ जाँदैन, भाग्य बाहिरको कसैले पाउँदैन, घाँटीको साङ्गलोलाई गहना सम्झिनु, खुच्चिङ पर्‍यो जङ्गले, आफ्नै ढङ्गले, वनमा धन छ, जस्को फन् (आर्ट) छ उसैले गन्छ, आँट गर्नेले ठाँट गर्छ, पापैको भए पनि धन भनेको लक्ष्मी हो, वनदेवता र धनदेवता सँगसँगै वस्ता रैछन्, बेलामा हेला गर्‍यो डल्लामा फेला पर्‍यो, जब समय अम्किन्छ, अनि कान्छो चम्किन्छ, बुढेसकालमा मान्छेको उपनाम बढ्छन्, बाँस न बाँसुरी, बुहारीले अण्डो फुटाउँदा नकच्चरी, छोरीले फुटाउँदा कठैबरी ! हाम्रो जात र कान उस्तै, घोँचो बोकेर होंचो खोज्नु, भालुलाई पुराण र आलुलाई कुरान, आमाको नाङ्लो, बच्चालाई गाडा, मुखमा बुजो, मुखमा रारा बगलमा…, मुखमा माड छैन…, खाने मुखलाई…., हात्तीका मुखमा जीरो, मुख चिलाउनु, मुख बङ्ग्याउनु, मुख फोर्नु, मुखले बोल्छ मुटुमा पोल्छ, मुक बन्द राखे दाँत जोगिन्छ, काना खाने मुख, दुख पाउने पेट, पाँजच साल मुख बायो हावा मात्रै खायो, टाइल मार्नु, बात मार्नु, बुर्कुसी मार्नु, अनि़काले मोरो कनिकाले टार्छ, एक्लो मान्छेसँग त हिजाज बाँदर पनि डराउँदैन, ठिहीमा दाउराको फोहोर कहाँ देखिन्छ ?, कटरका कोया छउँञ्जेल झुत्रा कसले देख्छ ?, सग्ला चामल छाउञ्जेल कनिकाको के मोल ? अँध्यारामा सबै रङ एकम त हुन्छन्, सम्पद कालमा हुरुक्क, विपद् कालमा लुरुक्क, पस्किएको अन्न्लाई हेला गर्नु हुँदैन, गैँडाको छाला घोचेर घोंचिने भए त, बोली ठूलो, झोली दुलो, आँखा टट्याउनु आदि ।

क्रिया विशेषण –
क्वाप्पै, भुसुक्कै, टुप्लुकिन्छन्, छक्क, झनक्क, अँट्ठाउने, रुङ्दा रुङ्दै, झल्याँस-झल्याँस, पुल्यात्तै चिप्लाएर, छक्क, भक्क, ट्याक-टुक, टुप्लुक टुप्लुक, कोपरा-कोपरी, चिथोरा-चिथोरी, स्याउँस्याउँती, प्वाँक-प्वाँक, टिँट-टिँट, गर्ल्याम, खस्याक्-खुसुक्, खुस्रुक-खास्राक, पल्याक-पुलुक्, अगडङ-बगडङ, टाँस्सिएको-टाँस्सिएकै, हक्काँ-हक्काँ, साँक्साँक, सुँक्सुँक, टुक्र्क्क, ट्याप्प, सिनिक्क, ह्वाँ-ह्वाँ, मुसुमुसु, खल्यात्-खुलुत्, हिटिक्-हिटिक्, चहक्-महक, झिलिक्क मिलिक्क, ह्वास-ह्वास, कड्याङ-कुडुङ, लुखुर-लुखुर, निफन्-नाफन् आदि ।

ठेट झर्रा शब्द-
भक्कु, ओखतिमूलो, चकम, आङ, भुत्रो, लिँडे, डिङ्गुर, च्याँखे, लेठो, गजब, वर्सेनि, डुक्रिँदै, हक्काँ, उफ्रिई उफ्रिई, खसखस्, फल्यात्तै, अगरु, तुर्क्याउँदा, सरक्क, हाच्छयौं, त्यान्द्रो, मुड्की, धुइँपताल, हुति, हतपत्त, डम्म, थेच्चारिने, खुच्चिङ, खुत्रुक्कै, ठेट्ने आदि ।

कथ्य शब्द (भाषा) –
तिनसय, गज्जप्, अम्किएको, एकै छिन्, छाप्छाप्ति, उप्पर, गज्ज्ब, पछेउरी, गुल्टिन्छन्, गरेउ, आच्छा, मर्त्येलोक, अच्छा, बुज्जकी, भा’छ, गरिरा’को जग्गा,दज पुरेतबा, त्यीनै,गर्दा रै छौ, रैछ, एताउति, रैछन्, कुन्नि, ओर्तिर, भैगो, हुइन्छ, यत्रा, अक्काश, होनि, थिये, पस्या छन्, पीटो, सत्येयुग, बित्थामा, भन्थेउ, बुझेउ, सुन्दिई, फाइनेल. गजधम्म, एसो, मनुस्से, बालख काल, च्यापत्ति, जसोपो, भन्द्या छु, बाउ, बोल्दाखेरी, अक्षेर, अम्किन आदि । निपात – बाब्बारे आदि ।

शैली
व्यङ्ग्यकारले आत्मपरक र वस्तुपरक शैली प्रयोग गरेर व्यङ्ग्यनिबन्धलाई बान्किलो बनाएका छन् । व्यङ्ग्यनिबन्ध लेखनमा विशेष भाषिक युक्ति र शैलीको प्रमुख भूमिका रहेको हुन्छ । यिनै भाषिक युक्ति र शैलीगत आधारमा व्यङ्ग्यको सिस्नुपानीले समाजका तथाकथित मुखुण्डोघारीहरूलाई छेप्नुसम्म छेपेर व्यङ्ग्यलाई चटकदार बनाएका छन् ।

वैचारिक धरातल-

समाज, गाउँ-घर, शैक्षिक प्रतिष्ठान, सङ्ग-संस्था, राजनीति, सामाजिक, सांस्कृतिक तथा साहित्यक क्षेत्रमा देखा विसङ्गतिहरू गिद्द आँखाले हेरिरहने व्यङ्ग्यकार हुन्छन् । ती व्यङ्ग्यकारहरूको सूचीमा व्यङ्ग्यकार अर्जुन निरौलाको नाउँ ढुक्कै राख्दा कुनै टुटा प्रदैन । व्यङ्ग्यकारहरू नकराकत्मक विषयहरूमाथि आँखा डुलाउँछन् । जुन व्यङ्ग्यकारको दृष्टि नकरात्मकतर्फ गएको हुँदैन तिनले व्यङ्ग्य सिर्जना गर्न सक्दैन । व्यङ्ग्यकारहरू लोलोपोतो र जदौ हजूरी गर्न चाहँदैनन् । आफूले देखेका भोगेका र अनुभव गरेका विषय वा मुद्दालाई आफ्नो व्यङ्ग्यमा निर्भिक रूपमा, हाकाहाकी रूपमा प्रकट गर्नमा व्यङ्ग्यकार निरौलालाई खप्पिस देखिन्छ । व्यङ्ग्यकारहरू भित्र खुसामदी गर्ने प्रवृत्ति ठ्याम्मै हुँदैन । यिनी सोझै व्यङ्गयमार्फत् समाजलाई मार्गगर्शन गर्न चाहने व्यङ्ग्यकार हुन् । यिनका व्यङ्ग्यहरूमा कल्पना भावना चुक्ति खेलाइ पटक्कै पाइँदैन । भएकै वा भइरहेको घटनालाई चटक्कै टिपी व्यङ्ग्यको सिर्कनुले सोड्क्याउँनु सम्मे सोडक्याउँनु नै यिनका व्यङ्ग्य निबन्ध लेखनको वैचारिक धरातल हो । आफू बसेका समाजका अन्तर कुन्तरको फेदसम्मै पुगी अमिल्दा असङ्गति-विसङ्गति, बिब्ल्याँटा, उल्टापाल्टा र विद्रूपतालाई ण्टर लाउँदै त्यस्ता कुराहरू फेरि फेरि समाजमा नदोहिउन् भन्ने सन्देश दिन व्यङ्ग्यकार निरौला आफ्ना व्यङ्ग्यनिबन्धहरूमा हुटहुटिएको देखिन्छ ।

उद्देश्य
प्रत्येक व्यङ्ग्यकारका निबन्धमा हिङ नभए पनि हिङकै टालोका रूपमा पनि उद्देश्य रहेको पाइन्छ । यस सन्दर्भमा व्यङ्ग्यकार अर्जुन निरौला ठय्म्मै चुकेका देखिन्न । यिनका २९ वटै व्यङ्ग्यनिबन्धहरू साङ्गोपाङ्ग अध्यय मनन गर्दा, यिनले सामाजिक, राजनीतिक, सांस्कृतिक, साहित्यिक यतिसम्म कि खेलजगत, मानवीय कमजोरी आदि विविध क्षेत्रका असङ्गतिलाई उदाङ्गो पार्दै विसङ्गतिमाथि घोचपेच । कटाक्षका माध्यमबाट त्यस दिशातर्फ सजग हुने उद्देश्य राखेका पाइन्छ ।

पुछारमा,
भारतीय नेपाली हास्यव्यङ्ग्य निबन्ध फाँटलाई थाक्रो लाउन अहर्निश हुटहुटिरहने व्यङ्ग्यकार अर्जुन निरौलाको व्यङ्ग्यनिबन्धहरूमा हास्यव्यङ्ग्यको सैद्धान्तिक लक्ष्मणरेखाभित्रै रही व्यङ्ग्यसाधन गरेका देखिन्छ । व्यङ्ग्यकार अर्जुन निरौला स्रष्टा र द्रष्टा भएका नाताले आफ्ना व्यङ्ग्य लेखनमा समाजमा देखा परेका बिब्ल्याँटाहरूमा सब्ल्याँटाहरू, अनैतिकता, विसङ्गति, असङ्गति, उच्छृङ्खल प्रवृत्तिमाथि विरोध प्रदर्शन गर्न ठ्याम्मै कञ्जुस्याइँ गरेको पाइँदैन । यिनका व्यङ्ग्यमा शिष्ट, सभ्य र टेसिला हास्य र टडकारो व्यङ्ग्य छप्छप्ती पाइन्छ । समाजमा देखा परेका अमिल्दा, कटमिरा, डाँवाडोल, भद्रगोल, भाँडभैलो रडीको मच्चाएको स्थितिलाई चिरिक् चिरिक् चिमोट्दै धृतराष्ट्र समाजको पट्टी खोली स्वस्थ, निर्मल समाज निर्माण गर्न हुटहुटिएको देखिन्छ । सैद्धान्तिक अवधारणामा आधारित रहेका यिनका व्यङ्ग्यनिबन्धहरूमा हास्य र व्यङ्ग्य दुवै तत्त्व समाविष्ट भएका छन् ।

सङ्ग्रहमा सङ्कलित २९ वटै व्यङ्ग्यहरू विभिन्न पत्र-पत्रिकामा प्रकाशित भएको पाइन्छ । प्राय व्यङ्ग्यको शीर्षकमा उखानहरू प्रयोग हुनुमा पनि व्यङ्ग्य जोरँदार मात्र होइन टेसिलो रसिलो मिठाइलो भएको छ । व्यङ्ग्यकार अर्जुन निरौलाको ‘चित्रगुप्तको गुप्तचित्र’ व्यङ्ग्य सङ्कलनमा सङ्कलित व्यङ्ग्यनिबन्धहरूमा हामीले भोगिरहेको विसङ्गत राजनीतिक, सामाजिक स्थितिको बिब्ल्याँटो चर्तीकलामाथि चड्कन लगाएको छ । हाम्रो गाउँ-घर, समाज मात्र होइन देशभित्र नै भइरहेको उत्पातमाथि गतिलो पाराले व्यङ्ग्य प्रहार भएको छ ।

भारतीय नेपाली हास्यव्यङ्ग्यको फाँटमा हास्यव्यङ्ग्य साहित्य भनेजस्तो मौलिन सकेको छैन । भारतमा व्यङ्ग्य लेख्ने व्यङ्ग्यकारहरू औँलामै गन्न सकिनेछन् । विशेष तथाकथित विद्वान साहित्यकारले हास्यव्यङ्ग्य साहित्यलाई हल्का, फुल्का मानेर तिनको परवाह नै नगरेकाले पनि धेरै व्यङ्ग्यकारहरू यस दिशादेखि पन्छिएको देखिन्छ । भारतीय नेपाली हास्यव्यङ्ग्य फाँटको यस्तो कहालिलाग्दो अवस्थामा व्यङ्ग्यकार अर्जुन निरौलाले निरन्तर व्यङ्ग्य लेख्नाका साथै हास्यव्यह्ग्य कृति प्रदान गरेर बिर्सिनै नसकिने गुण लाएका छन् । यसको निम्ति व्यङ्ग्यकार अर्जुनजीकन भक्कु शुभेच्छा ।

हास्यव्यङ्ग्य फाँटमा यिनको कलम निरन्तर चलिरहोस्…. अनि आउँदा दिनमा यिनका गहकिलो, महकिलो र टेसिलो हास्यव्यङ्ग्य कृतिहरूको अपेक्षामा ।

०००
सिलिगुडी, भारत