नेपाली हास्यव्यङ्ग्य अनलाइन पत्रिका

यता हेर्‍यो संशोधन उता हेर्‍यो संशोधन । हैन कति छिटोछिटो संशोधन भएका हुन् हाम्रो देशमा ! यो द्रुत गतिको परिवर्तन र संशोधनले नेपाल अब छिटै सिङ्गापुर बन्ला जस्तो पो छ । हिजो एउटा गठबन्धन, आज अर्को ठगबन्धन ! राजनीतिमा असम्भव भन्ने हुँदैन रे ! उसो भए असम्भव केमा हुन्छ त ? हो सुधार र संशोधन हुनैपर्छ । राम्रो बन्नैपर्छ । त्यसैले मैले पनि कुकुरको पुच्छर बाह्र वर्ष ढुङ्ग्रामा राखे पनि बाङ्गाको बाङ्गै भन्ने यो उखानलाई संशोधन गरिदिएँ । राजनीतिमा मात्र हैन भाषा साहित्यमा पनि यो संशोधनवाद लागु हुनुपर्छ भन्ने मेरो माग हो । तपाईंले गरेको सुधारलाई तपाईंका रैतीहरूले मानेका छन् भने मेरो यो सुधारलाई मेरा पाठकवर्गहरूले नमान्ने कुरो हुनै सक्दैन । कुन चाहिँ बुढाले ढुङ्ग्रामा हालेर परीक्षण गरेको थियो र कुकुरको पुच्छरलाई ? कस्तो सिल्ली रहेछ कम से कम बाह्र वर्षसम्म ढुङ्ग्रामा राखेपछि सोझिएन भने अरु समय बढाउनु पर्दैनथ्यो ! अठार वर्षमा पनि नसोझिएको त प्रमाणै दिन सक्छु बुझ्नु भो ?

सिङपुच्छर नछोडिकन भन्ने हो भने पुच्छर मानिसको अदृश्य अङ्ग हो । कस्तो पुङ न पुच्छरको कुरा गर्छ यसले भन्ने लाग्ला तपाईंलाई ! नपत्याए पिठ्युँको फेदमा छाम्नुहोस् त पुच्छरको ठुटो भेटिन्छ । हाम्रा पुर्खाहरूको त अझै पनि छ । हामी चाहिँ आफै झिँगा धपाउन सक्ने भएकाले पुच्छर लोप भएको रे ! त्यो ठुटे पुच्छर नभएर के ? त्योभन्दा लामो लामो पुच्छर मान्छेको छ भनेर मैले ठोकुवा गर्छु । मैले यो कुरा कसैको पुच्छर नलागी गरेको छु क्या ! तपाईंले भन्दैमा टेरपुच्छर लाउनेवाला छैन । पुच्छर लुकाउनु पनि पर्दैन मलाई बुझ्नु भो ? श्रीलङ्काका नेता जस्तो ठाडो पुच्छर लगाउनेवाला त म हैन नि ।

अब त पक्कै बुझ्नुभयो होला पुच्छर के हो भनेर । पुच्छरलाई कुनै जनावर वा चराचुरुङ्गीको पछिल्लो भागबाट निस्केको लाम्चो अङ्ग भन्ने मात्र बुझ्नु सोह्रै आना मूर्ख्याईं हो । म सानै छँदा हजुरआमा कतै जान लागेको बेला मैले दुःख दिएर सँगै हिँड्दा ‘पुच्छर नलाग् !’ भनेर हप्काएको अझै याद छ । त्यसरी अर्काको पछि लाग्न खोज्नुलाई पनि त पुच्छर भनिने रहेछ नि ! कि कसो ? त्यसैले त मान्छेको अदृश्य पुच्छर हुन्छ भनेको हुँ मैले । नपत्याए आफ्नै टुप्पीमुनि रहेको सुरक्षित गिलो अङ्गलाई सोध्नुहोस् तपाईं कसैको पुच्छर हुनुहुन्छ कि हुनुहुन्न ? पक्कै हुनुहुन्छ । तपाईं मात्र हो र म पनि कसैको पुच्छर नलागी बाँच्ने अवस्था छैन । आफू कसैको पुच्छर बन्नु र आफूले पनि कसैलाई पुच्छर बनाइरहनु नै वास्तविक नेपाली पहिचान हो ।

बाङ्गोटिङ्गो तरिकाले नभन्ने हो भने पुच्छर भनेको पछिल्लो भाग हो । त्यसैले त निर्जीवको पनि पुच्छर हुन्छ सजीवको मात्र कहाँ हो र ! यो कुरा त मैले सानैमा साथीहरूसित चङ्गा उडाउँदा थाहा पाएको थिएँ । हामीले चङ्गाको कति लामो पुच्छर बनाएका थियौँ ! चङ्गाको मात्र कहाँ हो र, ढिकीको पनि पुच्छर हुन्छ जसमा खुट्टाले बल लगाएपछि बुरुकबुरुक उफ्रेर कुट्छ । अझ अस्ति आमाले अचार बनाउन काँक्रो कोर्ने बेला कोरेसाको पुच्छरमा समातेर कोर् न भनेको सुन्दा त छक्कै परेँ, बाफ रे ! कोरेसाको पनि पुच्छर ! हैन के केको पुच्छर हुन्छ हँ दुनियाँमा ? सबैको पुच्छर हुँदोरहेछ । पछिल्लो भाग वा पछाडि पारिएको अवस्थालाई पुच्छर नभनेर सिङ भन्ने त कुरै भएन । त्यसैले बारीको पछाडिको भागलाई पुच्छर नभनेर पुछार भनिएको होला भन्ने मेरो सोझो बुझाइ छ किनभने बारीको पुछार चौरी गाईको जस्तो झुप्पा परेको नहुन सक्छ ।

पुच्छरको विशेषताको कुरा गर्ने हो भने अनौठो लाग्न सक्छ । वास्तवमा पुच्छर भनेकै औचित्य नभएको वस्तु हो । त्यसैले पुच्छरधारी कस्तो छ त्यसैमा पुच्छरको विशेषता रहन्छ । पुच्छरधारी गाईभैँसी हो भने उसको पुच्छरको काम झीँगा धपाउनुबाहेक केही छैन । एक पटकको कुरो गर्नैपर्छ । मैले भैँसी दुहुन बसेको बेला गोबर लटपटिएको पुच्छरले मेरो गर्धन पछाडिबाट बेरेर आँखा र नाक दुवैमा गोबर छ्याप्प लगाइदिएको थियो । त्यो बेला झनक्क रिस उठेर लिँडे बनाइदिउँ जस्तो नलागेको पनि कहाँ हो र ! पुच्छरधारी यदि बिरालो हो भने खुसियालीमा डोलाउनु मात्र उसको विशेषता देखिन्छ । यदि पुच्छरधारी कुकुर रहेछ भने त मालिक देखेर हल्लाउनुशिवाय अरु विशेषता म देख्दिन । जाबो मलद्वारसम्म ढाक्न नसक्ने कुकुरको पुच्छरको के काम ! त्यसैले त बाजेहरूले बाँदरको पुच्छर लौरो न हतियार भनेका होलान् नि । हुन त अरु कुन जनावरको पुच्छरले लौरोको काम गर्छ र उनीहरूले बाँदरको पुच्छरलाई नै दोष दिनु परेको हो उनै जानून् ।

पुच्छरको कामै छैन भन्ने हो भने हनुमानको पुच्छरले लङ्का जलाएको कथा तिनै बाजेहरूले सुनाउँछन् । हनुमान पनि त बाँदरै हुन् । उनी रामका भक्त भएकाले रावणको देशमा गएर विनाश गरे तर यहाँका हनुमानहरू भने हरामका भक्त हुनाले आफ्नै देश ध्वंस गर्लान् जस्तो छ । विशेष परिस्थितिमा विशेष काम गरे पनि पुच्छरको खास काम पुच्छरधारीको झीँगा धपाउनु र मलद्वार ढाक्नु मात्र हो । कुकुरको पुच्छरले त न झिँगा धपाउँछ न मलद्वार ढाक्छ ! त्यसैले बुढाहरूले घुम्रिएको पुच्छरलाई सोझ्याएर कम से कम त्यो ढाकिदिए पनि हुन्थ्यो भनेर सोझ्याउन खोजेका होलान् । कुकुरको पुच्छर सोझिएको भए बिचरा अहिलेका भुस्याहा कुकुरहरूले यसरी लाज मान्नुपर्ने थिएन । बिचरा ! आजकल कुकुरहरू चौपट्टै लजाउन थालेका छन् । त्यसैले कात्तिक लागेपछि सहरतिरका कुकुरहरू पनि गाउँघरतिर आउन थालेका छन् रे ! गाउँमा त जसले जसलाई जतिबेर अड्काए पनि भो नि ! सुशिक्षित सहरमा बसेर मनपरी गर्न नपाउने भएपछि गाउँतिर लाग्नुको विकल्प नै भएन । सबै कुकुरहरूको विदेश जाने हैसियत पनि छैन । मलाई तल्लारे माइलाले भनेकाले थाहा पाएको हुँ नत्र कहाँ जान्नु मैले यस्तो कुरो !!

हाम्रो पुच्छर प्रयोगमा नआएकाले लोप भएको हो भन्ने सम्झँदा मलाई सारै डर लाग्न थालेको छ । टुप्पीमुनिको गिलो अङ्ग नै गिलिक गिलिक गर्न थालिसक्यो । कतै निकट भविष्यमा हाम्रा खुट्टाहरू पनि लोप हुने त हैनन् ! पुच्छर लोप भएको हालको पुच्छरे मान्छे राम्रै देखिए पनि खुट्टै लोप भए भने कस्तो बिरूपको देखिएला ? सोच्नुहोस् त ! प्रयोगमा नआएकाले लोप भएकै हो भने अब खुट्टा लोप हुन धेरै समय छैन । यो कुरा मैले किन गर्न खोजेको हुँ भने आजकल मान्छेहरू हिँड्न छोडेका छन् । हिँड्न छोडेपछि खुट्टाको प्रयोग हुने कुरो भएन । बाबुको बारी बेचेर भए पनि साहूको थैलो थुपारेर भए पनि पैदल हिँड्दैनन् मान्छेहरू । सक्नेले बाइक किन्लान् नसक्नेले बेकारको भए पनि कार त किन्छन् किन्छन् । भन्नुहोस् त खुट्टा लोप हुन्छन् कि हुन्नन् ? दिमाग त भित्री अङ्ग भो लोप भए पनि रूप बिग्रने कुरो भएन तर खुट्टै लोप भए भने त … ! फेरि दिमाग लोप हुने कुरा झिक्यो भनेर तर्सनु होला नि । यो त वैज्ञानिकहरूले भनिसकेका छन्, हुन्छ हुन्छ । आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स बनाएपछि अर्जिनल इन्टेलिजेन्सको के काम हुन्छ र ! सोझै दिमाग लोप हुनेवाला छ । हे भगवान खुट्टाभन्दा चाँडै दिमाग चाहिँ लोप नगराइदिए है !

म माननीय वर्गको मान्छे हुन्थेँ भने तपाईंले मलाई प्रतिगामीको बिल्ला भिराइदिनुहुन्थ्यो । तर म अमाननीय वर्गको परेँ त्यसैले प्रतिगामी नभने पनि पश्चगामी भन्नुहोला भन्ने डर चाहिँ छ । तपाईंले पश्चगामी भने पनि भन्नुहोस् तर मेरो अर्जिनल इन्टेलिजेन्सले देखेको कुरा गरेरै छाड्छु । मेरो बिचारमा अब हाम्रो पनि साँच्चिकै पुच्छर पलाउनु पर्छ हाम्रा पुर्खा बाँदरहरूको जस्तो । हटिसकेको पुच्छर फेरि पलाउनुपर्ने माग गर्नु मेरो मूर्ख्याइँ हैन । पुच्छरे प्रवृत्ति नछोड्नु भन्दा त पुच्छरै भएको राम्रो हो । जबसम्म हामी पुच्छर बनाउन र पुच्छर बन्न छोड्दैनौँ तबसम्म तपाईं जतिसुकै अग्रगामी देखिए पनि केही लछारपाटो लाग्नेवाला छैन ।

हजुरआमाले पुच्छर नलाग् भनेर हप्काएदेखि नै मलाई पुच्छर लाग्ने बानी परिसकेको हो । अहिले पनि म कसैको पुच्छर छु । विद्यालय जाँदा पनि मलाई पुच्छरले छोडेन । विद्यार्थी कालमा पछिल्लो बेन्चका साथीहरूले कागजको पुच्छर झुन्ड्याइदिएर हैरान पारेको कसले भुल्न सक्छ र ! हाल शिक्षक कालमा आएर पनि अस्ति भर्खर एउटा विद्यार्थीले ‘सर ! मलाई यसले कागजको पुच्छर लगाइदिन्छ ।‘ भनेर उजुर गर्दा पनि कुनै कार्बाही गर्न मन लागेन । यो पुच्छर झुन्ड्याइदिने काम विद्यार्थीवर्गमा अझै चल्दै रहेछ । वास्तवमा यो त प्रवृत्ति पो रहेछ भन्ने अहिले बुझ्दै छु । मान्छेको सक्कली पुच्छर हुन्थ्यो भने के केटाकेटीहरूले नक्कली पुच्छर लगाइदिने जरुरी पथ्र्यो र, पक्कै पर्दैनथ्यो ।

आफ्नो पुच्छर नभए पनि आफू पुच्छर हुनुमा हामी खुब गर्व गर्छौँ । मैले पहिले नै भनिसके नि म पनि कसैको पुच्छर हुँ भनेर । हो, म भैरव अर्यालको पुच्छर हुँ । यस्तै यस्तै कारणले मलाई उनको पुच्छर बन्न मन लागेको हो । तपाईँहरू पनि कोही मार्क्सको पुच्छर हुनुहुन्छ, कोही माओको । कोही लेनिनको पुच्छर हुनुहोला त कोही लिङ्कनको । कोही न कोहीको तपाईं पुच्छर नभएर बस्नुभएकै छैन । म कसैको पुच्छर लाग्दिन भन्नेहरू पनि पुच्छर बनेको देख्दा त अचम्मै लाग्छ बा ! गान्धीको पुच्छर भए पनि बुद्धको पुच्छर भए पनि वा ख्रिष्टको पुच्छर भए पनि के भो र ! चाहे तपाईं बिपीको पुच्छर हुनुहोस् चाहे सीपीको । नभए केपीकै भए पनि पुच्छर त पुच्छरै हो, शिर त हैन नि । पुच्छरै हुनुमा के गौरव गर्नु ? शिर हुनुमा पो गौरव हुनुपथ्र्यो !

न कुकुरको पुच्छर सोझिन्छ, न मान्छेको । कहिल्यै नसोझिने यो पुच्छरे प्रवृत्ति रहँदासम्म कसैले मै हुँ भनेर धाक नलगाए हुन्छ । पुच्छरधारी बन्न सके पो महानता ! पुच्छरे बनेर पुच्छर निमोठ्नुको के अर्थ ? बाख्राको पुच्छर खाए जस्तो कहिले यसको पुच्छर त कहिले उसको पुच्छर बनेर अझै मेरै गोरुको बाह्रै टक्का ! पुङ न पुच्छरसित सिंगौरी खेल्दैमा कहाँ हुन्छ र ? पुच्छरधारी ठुलो जन्तुले हल्लाउनासाथ हल्लिनुपर्ने भएपछि घोडाको जस्तो झुप्पे पुच्छर भए पो के, सुँगुरको जस्तो खुइते पुच्छर भए पो के ! बरु आफ्नै पुच्छर हुने हो भने आफू अरुको पुच्छर बन्नु पर्दैन्थ्यो कि ! यो छद्म पुच्छरे मान्छे हुनुभन्दा कता कता प्राकृतिक पुच्छर भएको कुकुर हुनु नै ठिक हो भन्ने मेरो ठम्याइ हो ।

सम्झनुहोस् त तपाईं हामीले कति दुःख गरेर कुकुर पाल्यौँ । घरको रक्षा गर्ला, बाँदर धपाउला, पराई आउँदा भुकेर तर्साउला भनेर हैन र कुकुर पाल्ने ? खोइ त हाम्रा कुकुरहरूले त्यसो गर्दैनन् । दिनदिनै कलो दिए पनि सन्तोष नहुने कुकुर पाल्नु परेर नै हाम्रो दुर्गति भएको हो । स्याल आउँदा पनि पुच्छर हल्लाइदिन्छ, बाँदर आउँदा पनि पुच्छर हल्लाइदिन्छ । स्वामीभक्ति प्रदर्शन गर्नु कुकुरको गुण हो तर जोसित पनि पुच्छर हल्लाएर लुत्रुक्क पर्छ भने यस्तो कुकुर पाल्नुको कामै भएन । आखिर हामीले बाह्र हैन अठार वर्षै ढुङ्ग्रामा राखिसक्यौँ तर पुच्छर सोझिने छाँट छैन । अझ अठासी वर्षमा पनि पुच्छर बाङ्गाको बाङ्गै हुन्छ । अब त पत्याउनु हुन्छ होला नि ! पुच्छर सोझिएछ भने म असफलता व्यहोर्न राजी छु । तपाईंहरूको माग भयो भने यो ‘सभापुच्छर’को पदबाट तुरुन्त राजीनामा पनि गरुँला । त्यसैले अब कुकुर पाल्ने प्रथा बन्द गरौँ । कि आफै कुकुर बनौँ, नत्र कुकुरको जस्तो पुच्छर आफ्नै ढाडको टुप्पोमा पलाओस् भनि प्रभुको तपस्या गरौँ ।

माननीयहरूको सभामुख भए जस्तै म तपाईं अमाननीयहरूको सभापुच्छर हुँ । त्यसैले यतिका लामो संशोधन प्रस्ताव पेश गरिसकेपछि पक्कै पास गर्नुहुनेछ भन्ने आशा गर्दछु । यसर्थ कुकुरको पुच्छर बाह्र हैन अठार वर्ष ढुङ्ग्रामा राखे पनि बाङ्गाको बाङ्गै हुन्छ भन्ने प्रस्ताव पेश गर्दछु । मेरो यो उखानको संशोधन प्रस्ताव पारित गर्ने पक्षका अमाननीय सदस्यज्यूहरूले हुन्छ भन्नुहोला; पारित नगर्ने पक्षका अमाननीय सदस्यज्यूहरूले हुन्न भन्नुहोला ।

०००
असी साल लाग्नुभन्दा तिन दिन पहिले ।
रुरुक्षेत्र ५, गुल्मी ।